Deze week verschijnt de Wijkkrant voor Nijmegen-Oost weer gratis in je brievenbus. Met daarin deze actuele column van Kor Goutbeek.
Een stralende zondagochtend in september. De meeste Nijmegenaren zitten in de kerk als er ineens explosies klinken. Die middag dwarrelen er 6000 Amerikaanse parachutisten van de 82e airborne divisie neer rond Groesbeek. Diezelfde avond komen de eerste patrouilles aan in Nijmegen-Oost. Twee dagen eerder had burgemeester Lokhorst alle gezonde Nijmeegse mannen opgeroepen om loopgraven en tankwallen rond de stad aan te leggen. Ondanks de zware represailles die in het vooruitzicht worden gesteld bij weigering, komen toch maar een honderdtal van de duizenden fitte Nijmeegse mannen opdraven. Inderhaast worden losse eenheden van de Hitlerjugend, Fallschirmjäger en de 10e SSpantserdivisie opgetrommeld om de Waalbrug te verdedigen. Vier dagen van bittere gevechten volgen. Complete straten brandden af. De sporen zijn nog goed te zien in Oost: zo gaapt er een grote wond rond het Belvoirhotel, de Sterflats en Estel, waar ooit statige herenhuizen prijkten. Op 20 september is de stad bevrijd.
Bevrijd van de Nazi’s, maar niet van de oorlog. Tien dagen later al bombardeert de Luftwaffe de geteisterde stad. Toch wordt Nijmegen niet geëvacueerd, zoals Arnhem. Nijmegenaren moeten maar wennen aan de piepende en suizende geluiden van inkomende granaten. Vanuit de Ooijpolder en het Reichswald wordt de stad onophoudelijk bestookt. Onze Keizerstad is een verzamelplaats en uitgaanscentrum voor geallieerde soldaten en dus een aantrekkelijk doelwit.
Op de Kopse hof en omgeving staan honderd zware Britse kanonnen die de Duitse artillerie beantwoorden. Menig Nijmeegs jongetje sneuvelt omdat hij een gevonden mortier trots meeneemt naar huis. In Nijmegen-Oost vluchten mensen regelmatig naar de schuilkelders. Pas in maart houden de Duitse aanvallen op. Met 2200 doden, 5500 zwaar gewonden en 25.000 daklozen is Nijmegen een van de zwaarst getroffen steden van Nederland.
De risico’s voor gewone burgers waren bizar genoeg groter na dan voor de bevrijding. Maar het was natuurlijk niet alleen maar kommer en kwel. Geallieerde militairen namen bijvoorbeeld geregeld een duik in Zwembad-Oost. Zij zwommen vaak naakt, en zelfs de katholiekste meisjes kwamen wel eens gluren. Een Amerikaanse soldaat zei eens tegen zo’n meisje en haar zus: ‘So, is that your cousin?’ Waarop zij giechelde: ‘Oh Ellie, hij wil je kussen!’
Reacties?