Onlangs bezocht ik, tijdens het Nationale Warmtecongres, een lezing van de voorman van de Nederlandse Verwarmingsindustrie.
Hij gaf een bevlogen opsomming van de zegeningen van de hybride warmtepomp, waarbij de zaal aan zijn lippen hing. Op het eerste oog, of eigenlijk oor, niets mis mee,
.
Hoe werkt die voorgestelde oplossing?
In het kort:
Naast de bestaande HR-ketel wordt een compacte lucht-warmtepomp geïnstalleerd. Deze haalt energie uit de buitenlucht en “pompt” deze op tot een temperatuur, waarmee de bestaande CV-installatie bediend kan worden.
Dit systeem werkt tot een buitentemperatuur van bijvoorbeeld minimaal 5 °C.Hoe lager dit punt is ingesteld des te hoger het elektrisch verbruik van het systeem wordt.
Als de buitentemperatuur de ingestelde minimale waarde bereikt geeft de hybride pomp een signaal aan de HR-gasketel die het verwarmen dan overneemt.
In feite gebruikt men de huidige gasketel dan alleen nog maar als er lage buitentemperaturen zijn.
Af en toe dus.
Het gevolg is, naar verluid, een enorme besparing op het gasgebruik en terugdringing van de CO2 uitstoot.
Berekeningen, grafiekjes en geweldige opsommingen toonden aan dat deze systemen de oplossing zijn voor de aardgasloze toekomst.
Zelfs als het aardgas niet meer door de leidingen stroomt kan men met dit systeem werken omdat, volgens de spreker dan waterstofgas via die in onbruik geraakte leidingen naar de huizen kan worden gepompt.
Dat was, eerlijk gezegd, de eerste keer tijdens de lezing, dat ik moest fronsen en daar bleef het helaas niet bij.
Toen de beste man vermelde, dat volgens het KIWA-rapport van 2018, de bestaande leidingen probleemloos waterstof konden vervoeren, moest ik onwillekeurig mijn hoofd schudden, want ik had enkele dagen eerder dat rapport doorgelezen. Taaie kost, maar met veel informatie over alle plussen en minnen van gebruik van o.a. waterstof in het huidige aardgasnet.
Mijn ontkennende beweging werd door de spreker waargenomen en hij begon een aantal maren en mitsen toe te voegen aan zijn betoog, waarmee hij, in mijn ogen, zijn eerder opgebouwde betrouwbaarheid in één klap afbrak.
Er volgden nog wat getallen en optimistische doorkijkjes in een toekomst, waarin niemand
zijn huis echt verregaand hoeft te isoleren en er verder, na installatie van een hybride pomp, niets zou veranderen.
Ik heb na thuiskomst zijn getallen nagerekend en daarmee zakte de bodem volledig onder zijn verhaal uit.
Voor de liefhebbers van getallen, in het kort:
Nu, 10 miljard m3 per jaar voor de bebouwde omgeving (woningen), na isolatie tot label B nog 7 miljard m3 , hierop 70% besparing door hybride warmtepompen is 2,1 miljard m3 aardgas.
Dit aardgas is ineen later stadium eenvoudig te vervangen door waterstofgas. Volgens de spreker tenminste.
Hoe zit het? 10 miljard is ten eerste laag ingeschat. Hierin zijn niet meegerekend de ziekenhuizen, scholen,sporthallen en de kantoorgebouwen. Maar goed laten we hier toch maar van uit gaan.
Isolatie naar label B betekent in een groot deel van ons land een kostenpost van minimaal
€ 10.000,-. Dus de woningeigenaar wil daarvoor op zijn minst als resultaat lagere energiekosten.
De aanschaf + installatie van de hybride warmtepomp kost vanaf € 4000,- plus eventueel de verzwaring van de elektrische net-aansluiting.
Na isolatie wordt 4,9 miljard gas (7 – 2,1) bespaard door de warmtepomp.
Hiervoor hebben we met warmtepompen met een SCOP (rendement) van 4, in totaal 48 miljard kWh aan elektriciteit nodig.
Waterstofgas bestaat niet en moet worden gemaakt, bij voorkeur zonder gebruik van aardgas, dus door elektrolyse van water.
De te produceren waterstofhoeveelheid voor deze oplossing is 2,1 miljard m3 maal 3,6 (dit dankzij de lagere energiehoeveelheid per m3 van waterstofgas) is 7,56 miljard m3.
Om 1 m3 waterstofgas te maken via elektrolyse, is minimaal 4,73 kWh nodig.
Bij 7,56 miljard m3 is dat 36 miljard kWh.
Dus de hybride warmtepomp oplossing betekent dat in de toekomst er 48 + 36 = 84 miljard kWh extra moet worden opgewekt.
Nu is het jaargebruik 120 miljard kWh (voor alles) en daar moet dan nog eens 70 % extra aan toegevoegd worden (alleen voor die hybride pompjes).
Deze oplossing is dus in feite een All Electric oplossing en erg een inefficiënte!
Voor de productie van 1 m3 waterstofgas is dus minimaal 4,73 kWh aan elektrische energie nodig. De energische inhoud van die m3 waterstofgas die je dan hebt is nog 3,03 kWh.
Je gooit bij de productie van 1 m3 waterstof dus 1,7 kWh weg, 36%!!!!
Dan moet dat gas nog samengeperst worden tot dezelfde druk als het huidige aardgas (eigenlijk dus zelfs 3,6 maal meer), om het door het leidingnet naar de huizen te brengen. Dat kost nog eens 10-15% energie. Een totaalverlies van ca. 50%.
Voor het opwekken van de benodigde elektriciteit voor de warmtepompen, moet nu in centrales kolen verbrand worden. Dat levert enorme hoeveelheden CO2 uitstoot op.
Het rendement van moderne kolencentrale is maar 46%. Meer dan de helft van de energie uit de kolen wordt dus niet omgezet in elektriciteit.
Een gascentrale heeft daarentegen een rendement van wel 61%. Veel beter, maar nog altijd met een verlies van 39%.
De elektriciteit moet ook nog eens vervoerd worden via het kabelnet en heeft daarin een verlies van nog eens minimaal 5%.
Dus als je met een (aard)gascentrale elektriciteit maakt om daarmee waterstofgas te maken om het aardgas te vervangen, blijft er maar 35% van de oorspronkelijk energie uit het aardgas over. Weggegooid gas, zogezegd.
Dat alles, nog afgezien van alle nog niet opgeloste uitvoeringsproblemen, die blijken uit dat aangehaalde KIWA-rapport.
De huidige HR-107 gasketels, mits goed ingeregeld, hebben een rendement van 96% met nagenoeg geen verliezen in het gasdistributienet.
Het moge duidelijk zijn dat elektrisch verwarmen qua uitstoot veel ongunstiger is dan verwarmen op gas.
Zolang als er aardgas is tenminste.
Wat nu als we dit straks met groene stroom gaan doen, van wind en zon?
Dat kan, maar dan moeten we eerst voor de huidige stroomvraag voldoende groene stroom opwekken, dat is nu 6,6%.
Nog 93,4% te gaan dus, alleen al voor het huidige gebruik.
Daar komt nog eens de elektriciteitsvraag bij voor al die(hybride)warmtepompen, plus de vraag voor alle toekomstige elektrische auto’s.
Als er dan nog duurzame elektriciteit overblijft, zou daar waterstofgas meegemaakt kunnen worden.
Ooit, misschien, in een verre toekomst.
Een hybride warmtepomp zou slechts een echte bijdrage kunnen leveren, als je voldoende zonnepanelen op je dak zou leggen en de energie ervan in een accu opslaat, voor gebruik door deze warmtepomp. Dat moet dan nogal een installatie zijn.
Is er dan geen enkel voordeel aan het plaatsen van een hybride warmtepomp?
Jawel, met name voor één partij. Reken maar mee:
Stel u hebt nu een vijf jaar oude gasketel en plaatst een hybride warmtepomp erbij.
Dat kost u vanaf € 4000,- inclusief installatie.
Door het mindergebruik gaat de gasketel langer mee, stel 20 jaar i.p.v. 15 jaar.
Dan moet u over 15 jaar niet alleen deze gasketel vervangen, maar ook die hybride warmtepomp.
U bent dan zeg maar€ 2000,- voor de nieuwe gasketel kwijt (als die dan nog verkocht mag worden) en opnieuw zeg € 3000,- (als ze goedkoper worden) voor de warmtepomp.
Dus 5000,- euro per 15 jaar dan, i.p.v. 2000,- nu.
Ook hebt u elk jaar dubbele onderhoudskosten.
Langzaamaan begin ik het enthousiasme van de Nederlandse Verwarmingsindustrie voor de hybride warmtepomp te begrijpen.
Eerlijk gezegd loop ik er niet warm voor.