10 november, Truus Mastpark, 14.00 uur
Ze kijken er naar uit. De nichten van Truus Mast willen op 10 november bloemen leggen bij de plaquette in het park aan de Beethovenstraat in Oost die herinnert aan de dood van de 15-jarige Truus op 10 november 1944. Het is voor het eerst dat familie van Truus Mast bij de herdenking is.
De nichten zijn al lang geleden vertrokken uit Nijmegen. Ze hebben pas recent gehoord van het monument. Daarop hebben ze besloten om naar de komende herdenking te gaan, als het lukt ook met hun kleinkinderen.
‘Alles valt nu op zijn plaats’, zegt de 78-jarige nicht Annemiek. Ze herinnert zich de vele verhalen over Truus vooral tijdens 4-mei herdenkingen. ‘Ik was te klein om zelf herinneringen aan Truusje te hebben, maar op de dag van de nationale dodenherdenking werd er binnen onze familie altijd over haar gesproken. Ik zag verdriet en kon het als kind niet goed plaatsen. Truusje dook vaak in allerlei verhalen op. Een herinnering die je niet vergeet. Toen wij bij toeval hoorden dat het park op de plek bij het voormalige zwembad naar haar vernoemd is, zijn we direct op zoek gegaan naar mensen die ons meer konden vertellen. We zijn blij dat we Jaap Mooi gevonden hebben die het initiatief genomen heeft voor dit monument voor Truus.’
Granaatinslag
Truus Mast (op de foto 2e van links tussen haar vriendinnen) werd op 10 november bij het sportfondsenbad dodelijk getroffen door een granaatinslag. Ze werkte hier als een tijdje als badmeisje. Tegelijk werd trouwens ook een legertruck getroffen met daarin een groep militairen. Ook zij kwamen om.
Het verhaal van Truus Mast staat symbool voor het verdriet van Nijmegen aan het slot van de oorlogsperiode. Eerst was Nijmegen was op 22 februari getroffen door een allesvernietigend bombardement op het centrum. In 23 seconden werd het stadshart weggevaagd. Zo’n achthonderd mensen werden hierbij gedood. Zeven maanden later volgde de bevrijding van Nijmegen na een heftige strijd.
Frontstadtijd
Maar Nijmegen vrij van de Duitse bezetter betekende niet het einde van ellende. De Duitsers bleven de stad zes maanden lag bestoken. Bijna tweehonderd dagen lang vielen er gemiddeld per dag op vier plekken in de stad bommen of granaten. Veel Nijmegenaren leefden in die frontstadperiode maandenlang in schuilkelders. Dat bood echter voor velen geen veiligheid. In frontstadtijd vielen nog meer doden dan op 22 februari. 1944 was een rampjaar.
De herdenking van Truus Mast bij het park in de Beethovenstraat is dan ook mede stilstaan bij de pijn van de hele stad.
Componistenbuurt
De herinnering aan de oorlogstijd, de bevrijdingstijd heeft vele verbanden met de Componistenbuurt en omliggende straten. Zo kwamen op 20 en 21 september 1944, de bevrijdingsdagen vele granaten terecht in de Bachstraat en Mozartstraat. Daarbij werden kinderen en ouderen dodelijk getroffen. Op 22 september leek het even rustig en veel kinderen gingen even uit de schuilkelders de straat op. En groepje uit de spoorbuurt trekt naar het kazerneterrein. Ze vinden daar granaten en rapen ze op. Het gaat echter mis. Een van de granaten explodeert. Zes kinderen uit Oost (foto), van 9 tot 16 jaar komen om, evenals enkele soldaten.
Op 28 september treft een zware bom het kruispunt Van Heutzstraat - Groesbeeksedwarsweg. Een bakkerij en drogisterij worden compleet verwoest. Acht personen komen om, onder hen ook enkele bewoners van de Bachstraat. Bij de laatste Duitse aanval op Nijmegen, 10 maart 1945, wordt ook nog een bewoner van de Mozartstraat dodelijk getroffen door een granaat.
De oorlog bracht voor velen, ook uit Componistenbuurt en omgeving, onnoemelijk veel pijn en verdriet. Dromen van velen werden door de oorlog in één klap verwoest, daar moet je je altijd van bewust blijven.
Verzet, onderduikplek
Tegelijk biedt het herinneringsmoment bij het Truus Mastmonument ook de kans stil te staan bij dappere acties van stadsgenoten. Tijdens de bezettingsjaren hielden diverse onderduikers zich lang schuil boven het plafond van het grote zwembad. Zij kregen van personeel van het bad eren en drinken. In februari 1943 lieten medewerkers het zwembad ook leeglopen als hun bijdrage aan de nationale staking tegen de Duitse bezetters. En in de granatentijd eind 1944 vonden velen in de catacomben van het bad ook weer een veilig onderkomen.
Herdenking
Het Truus Mastpark met de gedenkplaquette is zo opgeteld een bijzondere herdenkingsplechtigheid.
Op 10 november staan we er weer bij stil, voor het eerst dus ook met familie van Truus Mast.
De herdenking met bloemlegging is om 14.00 uur.
Om +/- 15 uur voortzetting. Begraafplaats Rustoord met vooraf bezoek en bloem legging bij het graf.In de Aula.
Vertoning 2 documentaires van TV Nijmegen: De pijn die blijft en Gewone bijzondere mensen, Jaap Mooi.
Organisatie
Jaap Mooi, oud-bewoner van Beethovenstraat en getuige van de dood van Truus.
Bart Janssen, schrijver van 'De Pijn die Blijft' en 'Het verdriet van Nijmegen'
Rob Jaspers, oud-journalist