Door Patrick Schipper
Stelt u zich eens voor dat uw kind aan het spelen is met zijn of haar vriendjes of vriendinnetjes. Achter in de weide zijn de jongetjes aan het voetballen, de meisjes houden het bij springtouwen. Hartstikke leuk zult u denken. Dat zou ik ook zo denken. Maar plotseling zet kleine Fredje een forse tackel in op de enkels van uw zoon. Hij komt hierbij lelijk neer en loopt een wond op aan zijn hoofd. Toevallig slaat op datzelfde moment kleine Miep uw dochtertje met het springtouw tegen het hoofd. Ze raakt haar balans kwijt en smakt ongelukkig tegen de stoeprand. Ook zij loopt hoofdletsel op.
Natuurlijk denkt u hier liever niet aan, maar het zou zomaar voor kunnen komen. Een ongeluk zit immers in een klein hoekje. Laten we nu zelfs nog een stapje verder gaan en aannemen dat de twee kindertjes naar het ziekenhuis moeten om behandeld te worden aan de hoofdwonden. In dat geval zult u natuurlijk meegaan om u over de kleine te ontfermen. De arts zal uw kind moeten behandelen en houdt u van alles op de hoogte. Maar hoever mag de dokter gaan met het behandelen zonder uw toestemming? Wanneer heeft hij de toestemming nodig van de ouders? En wanneer mag het kind zelf beslissen wat goed voor hem is? En wat dient de arts u allemaal te vertellen? Deze vragen en meer zal ik hieronder beantwoorden.
Als u het ziekenhuis de toestemming geeft om u of uw kind geneeskundig te behandelen, dan is er sprake van een zogenaamde behandelingsovereenkomst. Hier wordt mee bedoeld dat u en de arts het met elkaar eens worden dat de arts u of uw kind zo behandelt dat de ziekte wordt genezen of u of uw kind helemaal niet ziek wordt. Ook onderzoeken, raad geven, verplegen en verzorgen valt hieronder. We gaan er vanaf nu vanuit dat uw kind opgenomen is in het ziekenhuis.
Stel nu dat het kind tussen de 16 en de 18 jaar oud is. Als het kind dat wordt opgenomen ouder is dan 16 jaar kan hij zelf een behandelingsovereenkomst sluiten. Hij hoeft niet de toestemming van zijn ouders te hebben om de overeenkomst te sluiten. In dit geval mag de arts het kind dus behandelen. Maar het aangaan van de overeenkomst is iets anders dan de behandelingen die uitgevoerd worden in het kader van de overeenkomst. Voor elke nieuwe behandeling is de arts verplicht om toestemming te vragen aan de patiënt. Het gaat hier alleen niet om simpele handelingen als het bed verschonen of een simpel verbandje verwisselen. De 16-jarige kan een behandeling dus zelf weigeren. Maar is hij niet zelf in staat om in te schatten of een behandeling al dan niet goed voor hem is, dan kan hij de behandeling alleen weigeren als dit vooraf op papier is vastgelegd. Uw kind is wel verplicht om de arts de info te geven die nodig is voor een goede behandeling. De arts kan dan nog een behandeling uitvoeren als hij in zijn ogen toch echt die behandeling moet uitvoeren.
Stel nu dat uw kind jonger dan 16 jaar oud is. In dat geval mag hij zelf niet de overeenkomst aangaan. U als ouder zou deze voor hem aan moeten gaan. Wel moet uw kind nog steeds toestemming geven voor de behandelingen. En aangezien uw kind jonger dan 16 jaar oud is, moet ook u toestemming geven voor een behandeling. Dit is omdat uw kind alleen niet goed genoeg weet wat goed voor hem is. De arts kan dan alleen toch nog de behandeling uitvoeren als dit nodig is omdat het kind zonder toestemming erg ziek zou worden. Dit is in het voorbeeld hierboven bijvoorbeeld als het kind naar het ziekenhuis wordt gebracht en eigenlijk meteen geopereerd moet worden omdat hij anders iets naars overhoudt aan de hoofdwond. Als u op dat moment niet in het ziekenhuis bent kan de arts zonder uw toestemming uw kind toch opereren. Ook kan de arts de operatie zonder uw toestemming uitvoeren als uw kind het toch wil dat de operatie wordt uitgevoerd, ondanks dat u geen toestemming geeft. In dat geval heeft uw kind dus het laatste woord.
Waartoe is de arts of het ziekenhuis verplicht? De arts is in ieder geval verplicht uw kind in te lichten over onder andere de ontwikkelingen rondom zijn toestand, het onderzoek en de behandeling. Als uw kind geen info wilt, mag de arts ook geen info aan hem geven, tenzij het toch wel heel erg belangrijk is voor uw kind of voor u als ouder. De arts mag in overleg met een andere arts besluiten sommige info niet te vertellen. Dit is het geval als het niet goed zou zijn voor het kind als de informatie aan hem zou worden verteld. Hij kan het dan wel aan u als ouder vertellen. Als uw kind jonger dan 12 jaar is, is de arts dit allemaal verplicht naar u als ouder toe.
Voor de rest is de arts of het ziekenhuis aansprakelijk voor fouten die gemaakt worden. Wordt het hoofdletsel van de kleine Cruijff hierboven bijvoorbeeld niet goed behandeld waardoor hij pijn blijft houden aan zijn hoofd, dan is het ziekenhuis of de arts hierop aan te spreken. Zij kunnen deze aansprakelijkheid niet uitsluiten.
Ik hoop dat ik u een beetje duidelijk heb kunnen maken wat de rechten en plichten van u en uw kind zijn als hij in het ziekenhuis ligt. Natuurlijk komt er nog veel meer bij kijken, maar het bovenstaande is een basis. Ik hoop dat het voorbeeld uit de inleiding u nooit zal overkomen en dat ik dit stukje dus eigenlijk voor niets heb geschreven. Maar kinderen zijn nu eenmaal vaak wat onvoorzichtig en lijken het spreekwoord ?beter voorkomen dan genezen? nog niet te kennen. Mocht het onverhoopte zich dan toch voordoen waardoor u nog vragen heeft over de behandelingsovereenkomst of over iets anders, dan kunt u altijd tijdens een van onze spreekuren binnenlopen bij Rechtswinkel Nijmegen-Oost.