Op straat vind ik een briefje in een onleesbaar handschrift vol hanenpoten en spelfouten. Misschien is het maar goed dat ik niet kan lezen wat de schrijver bedoelde. Schrijven lijkt sowieso niet echt meer ons ding. Tik het maar in op je telefoon, tablet of laptop met spellingcorrectie. Nog even en de schrijfvaardigheid gaat compleet verloren. Het Nederlandse Onderwijs holt achteruit. En dat zegt niet alleen de politiek.
Mijn vriend is docent Nederlands op een vmbo en komt dagelijks thuis met verhalen over de teloorgang van onze taal in het algemeen en het schrift in het bijzonder. Zelfs zijn jip-en-janneketaal lijkt soms al te moeilijk voor deze kinderen; van spelling en ontleden snappen ze niets. Ook de inspectie klaagt en niet onterecht, weet ik. Een paar jaar geleden was ik betrokken bij landelijke onderzoeken naar de schrijfvaardigheid van achtstegroepers en zag hoeveel slechter het niveau al was vergeleken met de tijd dat ik mezelf nog 'Juf Loes' noemde.
Met nieuwigheidjes als ChatGPT wordt het er niet beter op. (Voor wie nog gewoon zijn boodschappen op briefjes schrijft, dagelijks de papieren krant leest en handgeschreven brieven stuurt: ChatGPT is een programma waarmee je met kunstmatige intelligentie teksten schrijft. Je hoeft alleen maar een opdracht in te voeren en het verhaal rolt er in een paar seconden uit, in welke stijl, lengte of moeilijkheidsgraad je maar wilt. Niet van echt te onderscheiden.) Ik ben benieuwd wanneer onze baantjes bij de krant ophouden.
Maar er zullen gelukkig altijd woordkunstenaars, dichters en puzzelliefhebbers blijven. En de taal om ons in uit te drukken. Geniet dus van je boek, deze zomer. Schrijf een brief aan je moeder en stuur je nichtje van 12 een kaartje. Want wie schrijft die blijft en wie leest die leeft!