Als je langere tijd zorgt voor iemand in je omgeving die hulp nodig heeft ben je mantelzorger. Je doet dit werk vrijwillig en onbetaald. Marjo Peeters is mantelzorger van een goede vriendin die dementie heeft. We noemen haar in dit artikel Janny. Ik vroeg Marjo wat ze allemaal doet voor Janny en welke invloed dit heeft op haar eigen leven. Marjo is sinds kort lid van de projectgroep Dementievriendelijk Nijmegen-Oost.
Ingezonden door Anne-Mieke Penders
Een stapel rekeningen
Het begon zo’n zes jaar geleden. Marjo merkte uit de verhalen van Janny dat er iets niet lekker liep met de financiën. Marjo wilde wel één of twee keer meekijken en Janny weer op weg helpen. Maar al snel ontdekte ze dat er een stapel onbetaalde rekeningen en aanmaningen lag. “We zijn een klein half jaar bezig geweest om alles weer in orde te krijgen. Het was duidelijk dat Janny de administratie niet meer zelf kon doen. Naast de administratie waren er altijd ook andere dingen te doen die Janny niet meer zelf kon regelen. Ondertussen kreeg ze de diagnose dementie, dat maakte veel duidelijk.”
Verhuizing regelen
Een volgend project was de verhuizing. Vier jaar geleden kreeg Janny een nieuw huis en kwam daardoor dicht bij Marjo te wonen. Dat was prettig. Maar die verhuizing moest eerst geregeld worden, zelf kon Janny dat niet meer. “Wat komt er veel bij zo’n verhuizing kijken, en wat moet je allemaal voor die ander regelen. Je kunt nog beter zelf verhuizen. Die verhuizing heb ik samen met een goede vriendin van Janny geregeld. Na de verhuizing zaten die vriendin en ik allebei bij de huisarts met spanningsklachten!”
Haar ankerpunt
“Het idee was ik help je even, maar ik ben steeds meer voor haar gaan doen, ik woon er ook zo dicht bij. De weg naar de winkel weet ze niet meer, maar de weg naar mij weet ze nog goed. Ik denk dat ik haar ankerpunt ben. Zodra er iets is komt ze naar mij, en dat gebeurt regelmatig, eigenlijk steeds vaker. Elke dag wel een aantal keren. Zaterdag kwam ze ’s ochtends iets vragen over de boodschappen, daarna kwam ze koffie drinken. Daarna kwam ze omdat ze de sleutel kwijt was. Janny heeft nu thuiszorg, huishoudelijke hulp, en een zorgtrajectbegeleider. Ook dat is veel geregel. Wie doet wat, wie kan voor de medicijnen zorgen en van wie accepteert ze dat?”
Grenzen
Hoe bewaakt Marjo haar grenzen? Marjo: “Soms verzuip je, je loopt altijd achter de feiten aan. Tegenwoordig hou ik ’s ochtends de achterdeur en de gordijnen dicht totdat ik klaar ben om Janny te ontvangen. Eigenlijk heb ik een tweede huishouden, ik doe de boodschappen voor Janny, regel haar afspraken, heb contact met de thuiszorg, praat in de buurt regelmatig even met de mensen die een sleutel hebben en noem maar op. Maar ik hou mezelf voor dat ik niet verantwoordelijk ben voor wat er mis gaat. Dat heb ik in mijn werk geleerd en dat probeer ik nu ook te doen. Ik ga toch regelmatig over mijn grenzen heen. Maar het helpt me als ik het bespreek, met mijn dochter of een vriendin. En het helpt ook dat ik niet altijd weet wat er achter haar deur gebeurt. Je moet niet alles willen weten, dan komt het te dichtbij, dan hou je het niet vol. De relatie met Janny is veranderd in een zorgrelatie, maar de vriendschap ligt er nog wel onder.” Als ontspanning zingt Marjo, daar geniet ze van. Verder fietst ze veel en werkt ze graag in haar tuin, “lekker plantjes verpotten of iets zaaien. Ik zou eigenlijk nog wel wat meer voor mezelf mogen doen.”
“Praat erover”
“Ik heb een vriendin waarmee ik veel praat over de zorg voor Janny. Haar vertel ik wat ik allemaal meemaak. Dan denk ik wel ‘nou heb ik het er al weer over’, maar je moet niet bang zijn dat je zeurt. Dat heb je nodig, maakt het dragelijk. Mantelzorgers vragen veel te weinig hulp, uit verantwoordelijkheidsgevoel ga je het allemaal zelf doen. Ik zou best per dag iemand kunnen inschakelen voor de boodschappen, maar als je het dan allemaal uit moet leggen heb je het sneller zelf gedaan. Een oude vriendin kan ik wel inschakelen, maar die kan weer niet in de weekenden terwijl Janny door de week naar de dagbesteding is. De valkuil is dat je bij alles denkt ik doe het zelf wel even. Mijn advies is kijk goed naar wat je wél kunt uitbesteden..”
Maak gewoon een praatje
Heeft Marjo een tip voor een dementievriendelijk Nijmegen-Oost? “Maak gewoon een praatje met een buurtgenoot met dementie, doe normaal, dat is heel belangrijk. Hou er wel rekening mee dat iemand uit onzekerheid soms wat bits of vreemd kan regeren. Neem dat niet persoonlijk, want een beetje contact is zo belangrijk. Een korte training voor buren zou kunnen helpen.”