Documentairemaker en ambulant GGZ-medewerker Doetie Bakker maakte samen met Mirek Vermeulen en Eelco van Gelderen de documentaire ‘Breinpijn’; een documentaire over de gevolgen voor je leven als je altijd stemmen in je hoofd hoort.
Tekst: Karin Veldkamp, fotografie: Hans Hendriks
Kort voordat Eelco de diagnose schizofrenie kreeg, studeerde hij, na een succesvolle carrière in het bedrijfsleven, af als piloot. Echter, de psychoses en stemmen in zijn hoofd zetten zijn leven totaal op zijn kop. Hij verloor zijn baan, zijn huis en kon zijn opleiding niet meer afbetalen. Hij woonde een half jaar antikraak in het bos waar hij een zelfmoordpoging deed die bijna noodlottig afliep. Dat was de aanleiding voor het contact tussen Doetie, hulpverlener vanuit ZorgPlus en Eelco. “Er waren altijd vijf harde stemmen in mijn hoofd die me kleineerden, onderuit haalden en eigenlijk saboteerden, waardoor ik enorm leed”, vertelt Eelco openhartig. "De GGZ zei dat ik ermee moest leren leven, terwijl het door de pillen niet beter werd, maar mijn suïcidale neigingen waren daar een onbespreekbaar onderwerp. Met Doetie had ik dagelijks telefonisch contact en ze kwam twee keer per week over de vloer met haar collega's en met hen kon ik wel praten over suïcide."
Ruim je hut eens op
Ondanks haar zeer ruime ervaring als hulpverlener dacht Doetie toch: Oh my god! Hoe krijgen we Eelco weer terug! “Het verstoorde zijn normale leven totaal, hij kwijnde weg, was voortdurend depressief en kwam enorm aan en het lukte niet om de stemmen onder controle te krijgen. Ik zocht naar een ander perspectief en toen kwam het idee een documentaire te maken, als onderdeel van zijn herstelproces. Het achterliggende idee was dat ik Eelco aan het werk zette, zodat hij de regie over zijn eigen leven zou terugpakken door zelf een actieve rol in het proces te hebben als redacteur. De docu werd een 'tool' om hem te activeren en ik was ervan overtuigd dat hij het kon. Mijn baas vond het gelukkig een geweldig idee, maar ik kon hem natuurlijk niet meer begeleiden in zijn dagelijkse leven. Onze relatie veranderde omdat we collega’s werden die gezamenlijk een project uitvoerden. Ik kon niet meer zeggen: ruim je hut eens op”, komt er lachend achteraan."
Hoop in plaats van wanhoop
"In het begin had ik geen eigen inbreng”, vertelt Eelco. “Ik kon niet nadenken over de inhoud van de docu, maar we filmden elke twee weken en hadden heel veel gesprekken over de stemmen, met elkaar en met (ervarings)deskundigen. We bepaalden de rode draad van de film, wie te interviewen etc. Het werd een onderzoek naar een betere kwaliteit van mijn leven, een heel mooie stap.
Zonder de docu had ik er heel anders bij gezeten. Nu was er een reden om op te staan, me netjes aan te kleden en ervaarde ik weer zingeving. Je krijgt je persoonlijke leven weer terug als je hoop kan hebben, maar het is ook van belang dat je reflecteert op je goede oude leven, waar je naar terug verlangt, maar waarvan je moet accepteren dat het niet meer terug komt. Ik moest mijn leven omgooien en het geluk in andere dingen zoeken. Langzaam maar zeker maakte ik stapjes in de goede richting en werden ook de stemmen in mijn hoofd minder. Ze saboteerden me nog wel maar ik luisterde niet meer naar ze.”
Nu de film af is, ziet Eelco weer kansen en mogelijkheden voor zichzelf. “Ik wil mijn ervaring inzetten en mijn steentje bijdragen aan veranderingen binnen de psychiatrie; wat heb je nodig om te leren omgaan met je kwetsbaarheden, dat je moet accepteren dat je oude leven niet terug komt maar er andere dingen zijn. Ik wil aan lotgenoten een stukje hoop meegeven in plaats van wanhoop, dat is echt belangrijk. Ik wil het liefst samen met Doetie lesgeven aan hulpverleners, bijvoorbeeld over bijwerkingen van medicijnen als lethargie, de consequenties van aankomen of je seksualiteit die kapot gaat. Je lichaam verandert in no time en dat moet bespreekbaar zijn. Het is geen aanklacht tegen de psychiatrie, eerder een uitnodiging tot dialoog om gezamenlijk te zoeken naar mogelijkheden. Het kan echt anders!”
De documentaire Breinpijjn heeft eind augustus twee keer in Lux gedraaid en is vanaf 6 september online te zien. “Maar liefst 500 mensen hebben zich al aangemeld”, zegt Doetie trots. “Waaronder veel psychiaters en hulpverleners”, vult Eelco aan.
Aanmelden kan via de website www.breinpijndocumentaire.com
