Ergotherapie bij geheugenproblemen
Kim Bakker is ergotherapeut in Nijmegen-Oost. Zij vertelt ons wat deze therapie inhoudt en wat je ermee kunt bereiken bij mensen met dementie. Anne-Mieke Penders van de kerngroep Dementievriendelijk Nijmegen-Oost sprak met haar.
“Bij ergotherapie denken mensen meestal aan het inzetten van hulpmiddelen, maar het is veel breder” vertelt Kim. Ergotherapie houdt zich bezig met de activiteiten die iemand in het dagelijks leven doet, zoals koffiezetten, slapen, werken en hobby’s. Als dit soort activiteiten niet meer goed gaan, kan de ergotherapeut meedenken hoe je deze activiteiten weer zelf kunt doen, zelfstandig of met iemand samen. “Bij iemand met dementie zoek ik altijd met de cliënt en zijn naasten uit welke activiteiten hij of zij belangrijk vindt om te kunnen doen. En we zoeken uit waarom iemand die activiteit belangrijk vindt. Fietsen is voor de één bij voorbeeld van belang omdat hij graag naar een vriend wil kunnen gaan of naar de winkel. Voor een ander gaat het vooral om buiten in de natuur te fietsen of een frisse neus te halen. Ik ga dan vaak mee een rondje fietsen. Dan kijk ik wat goed gaat en wat lastig is bij het fietsen en ga ik op zoek naar oplossingen. Door bij voorbeeld de fiets anders in te stellen kun je vallen voorkomen. Of ik ga op zoek naar een maatje om samen op een duo-fiets te gaan fietsen. Ook dagelijkse dingen als het uitzoeken van je kleren en koken zijn handelingen die vaak een probleem vormen voor iemand met dementie. Ik zoek dan uit waarom iets niet meer goed gaat en hoe dat wel zou kunnen lukken.
Op zoek naar wensen en mogelijkheden
Soms kan een hulpmiddel de oplossing bieden. Als je niet meer weet welke dag het is heb je geen grip meer op de week en weet je ook niet welke afspraken je hebt. Dan kun je een klok gebruiken die de datum, weekdag en tijd aangeeft. Ik zoek dan de klok die het beste past bij de behoefte van de gebruiker. Sommige klokken hebben ook een agenda-functie. Hierin kan de mantelzorger de afspraken per dag in zetten. Ik ga niet uit van wat het product kan, maar van wat de persoon nodig heeft en wat hij nog zelf kan. Een personenalarmering, die waarschuwt als hulp nodig is, heb je ook met een GPS-tracker erop, waardoor de partner zo nodig kan zien waar iemand is. Ik zoek ook uit wat iemands wensen en krachten zijn. Als iemand wil sporten, dan breng ik hem in contact met de buurtsportcoach om te kijken welk sportaanbod in de buurt geschikt is. Ook zoek ik vaak contact met de zorgtrajectbegeleider, die weet welk aanbod welzijn in de wijk heeft.
Vroeg beginnen
Het is fijn om iemand al in een vroege fase van de ziekte te leren kennen. Dan zie je wat voor persoon iemand is, wat voor hem belangrijk is in het leven en wat hij leuk vindt om te doen. Ik kijk altijd hoe mensen dingen doen, welke strategieën ze gebruiken om problemen op te lossen. Als je bij iemand thuis komt zie je heel veel. Daar kan ik dan bij aansluiten En het is ook goed om de mantelzorger of andere naasten te leren kennen. Vooral de mantelzorger heeft aandacht nodig. Die moet haar eigen dingen kunnen blijven doen, zoals sporten en vrienden zien. Zo nodig kijken we mee hoe dat zou kunnen. En als zorghandelingen voor de naaste te zwaar zijn denk ik ook mee over oplossingen. Als iemand in een later stadium van de dementie zit zoek ik vooral hoe iemand zo comfortabel mogelijk kan leven. Daarbij gaat het bi voorbeeld ook om het voorkomen van vallen of het krijgen van voldoende prikkels overdag. Als iemand te weinig prikkels krijgt wordt hij ’s nachts onrustig. Dan ga ik op zoek naar iemand die hierin iets kan betekenen.”
Wetenschappelijk verantwoord
Deze speciale aanpak voor mensen met dementie heet EDOMAH en is een aantal jaren geleden ontwikkeld in Nijmegen. Het gaat om ergotherapie voor mensen met dementie en hun mantelzorgers die begeleiding krijgen aan huis. Ergotherapie zit in het basispakket van de verzekering. Jaarlijks kun je voor 10 uur vergoeding krijgen en 2 uur voor de mantelzorger. De huisarts, de wijkverpleegkundige en de zorgtrajectbegeleider kunnen iemand verwijzen. Maar je kunt ook zelf contact opnemen met een ergotherapeut in je buurt. De aanpak van EDOMAH is wetenschappelijk bewezen en wordt in het hele land en ook in het buitenland gebruikt.
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Noot voor de redactie:
Tekst: Anne-Mieke Penders
Foto: Anne-Mieke Penders
Tel: 06-50740010