Wijkgenoot Gerard Leonards, 74 jaar, legt de laatste hand aan een boek over Villandry, misschien wel het meest onbekende monument van Nijmegen-Oost. Dit statige pand uit 1904 ligt namelijk verscholen achter vele verbodsbordjes en bomen, waardoor weinig Nijmegenaren het zullen kennen.
Tekst en fotografie: Kor Goutbeek
Het was lange tijd een herstellingsoord voor NS-personeel, maar sinds 1998 zijn het luxe appartementen. Gerard: “Ik was in 2001 de tweede eigenaar van dit appartement, er zijn er in totaal 54, met de zijvleugels erbij. Ik ben in mijn werkzame leven kantoorbeheerder geweest voor de ABN-Bank, in Malden, Nijmegen-Molenweg en Druten. Later woonde ik in Twente en gaf bij de Hypotheker leiding aan drie filialen. Mijn vrouw wilde graag terug naar Nijmegen. Zij komt oorspronkelijk uit Oost, ze is opgegroeid aan de Groesbeeksedwarsweg.”
Spannende zoektocht in de archieven
“Het boek komt half oktober uit; het manuscript is al klaar, 230 pagina’s dik, maar eindredactie, vormgever en drukker buigen zich er nog over. Het begon bij mij ooit met een cursus genealogie, en die spannende zoektocht in de archieven vond ik schitterend! Mijn familiegeschiedenis heb ik in een fraai, stevig boek opgetekend. Schrijven heb ik tijdens mijn werkzame leven weinig gedaan, maar ik was wel junior-journalist bij De Gelderlander toen ik 16 was!” Gerard krijgt ineens glimmende ogen en lacht breeduit.
Dochter ontvoerd
“Het was wel een tegenvaller dat over de eerste jaren van het huis weinig te vinden is. Een rijke Haagse familie liet het bouwen in 1904. Er zijn geen bouwtekeningen meer te vinden. Het wordt wel een intrigerend verhaal. Vader woont hier met zijn tweede vrouw en dochter. Hij werd rijk van een suikerplantage in Nederlands-Indië, op Java. Als zijn dochter 14 jaar is, wordt zij door een van de personeelsleden ontvoerd naar Arnhem na “mishandeld te zijn” op Villandry. Kranten in heel Nederland en Nederlands-Indië schrijven erover. Welke ouder zit hier achter? Wat zijn de motieven? Uiteindelijk wordt vader uit de ouderlijke macht gezet door de rechter. Erg lang heeft het drietal niet van hun statige pand kunnen genieten, nog geen vijf jaar; in 1909 wordt het landhuis al verhuurd en daarna verkocht. Het heet Villandry naar het laatste renaissance-kasteel langs de Loire, waar de moeder van de tweede vrouw van de suikerplanter vandaan kwam; zij droeg de deftige naam Theodorine d’Harvart Bigot de Villandry.
Het huis wordt aangekocht door een vereniging als een herstellingsoord van en voor spoorwegpersoneel. Het gaat met name om overspannenheid en luchtwegklachten - Dekkerswald ligt om de hoek - waarvoor mensen hier een paar weken op adem komen.
Kinderhuis en Vereniging Villandry
Vanaf 1926 werd gebouwd aan herstellingsoord voor kinderen van spoor- en tramwegpersoneel. het was de bedoeling dat ze konden aansterken. Vaak kwamen deze kinderen uit achterstandwijken waar ze wat weinig aandacht, liefde en eten kregen. De kinderen ervoeren hun verblijf in het Kinderhuis heel uiteenlopend. Twee citaten op de site Noviomagus.nl:
“Ik was nog erg jong, maar zes jaar oud, toen ik bij Villandry moest aansterken. De slaapzalen waren voor mij erg groot. Helaas had ik veel last van heimwee waardoor ik eerder afviel dan aankwam. Ik weet nog dat we buiten moesten slapen. Mijn broertjes mochten me niet bezoeken.”
“Ik heb daar zes weken gezeten in 1958, ging daar naar toe voor mijn nervositeit, omdat mijn ouders altijd ruzie hadden. Ik heb een fijne tijd daar gehad en ik wilde niet eens terug. Ben gaan hangen aan een verpleegkundige uit Gasselternijveen die ik als mijn moeder ging zien en die liefde gaf!”
De Vereniging Villandry bestaat nog steeds, zit in Den Bosch en telt 16.500 leden. Villandry vergoedt nu behandelingen voor spoorwegpersoneel die buiten de ‘normale’ ziektekostenverzekering vallen. De NS liet in Oost ook een hele buurt bouwen, de Spoorbuurt, de straten aan de noordkant van de Van ’t Santstraat en aan de achterzijde van de kazernes. Later ging deze woningbouwtak op in woningbouwvereniging De Gemeenschap.
Je kunt je inschrijven voor een exemplaar van het boek ‘Landgoed Villandry, een pareltje in Nijmegen’ via: .