Al weer bijna 40 jaar geleden in 1982 gingen twee vrienden uit Bottendaal op reis voor een rondtocht in Mexico. Ze hebben die reis niet kunnen afmaken.
Op een ochtend in juli 1982 werden huisgenoten in Nijmegen gebeld dat de twee waren omgekomen bij een treinramp nabij Tepic in Mexico. Het duurde nog 2 weken van wachten, van rouw en herinneringen ophalen voordat de lichamen in Nederland begraven konden worden. Het heeft in hun kring van vrienden destijds een diepe kloof achtergelaten. Ook op de universiteit, bij het studiecentrum voor vredesvraagstukken, waar beiden werkten, sloeg dit hard in.
Een van omgekomen reizigers woonde bij een vriend aan de Stephanusstraat en toen ik eind januari fietsend op weg naar vrienden in Baja California de stad Tepic naderde vroeg hij of ik niet wilde zoeken naar een herinnering ter plekke.
De zoektocht in bronnen
Op Wikipedia vond ik de List of rail accidents (1980–1989) en die vermelde voor 12 juli 1982 In Mexico: A Nogales to Guadalajara passenger train derails into a ravine in a remote mountainous area near Tepic; at least 52 are killed and at least 120 injured.
De bron was een uitgebreid artikel van journalist Eduardo Meza Ramos in de Diario del Pacifico dat gaat over de ontsporing van de "Bala"-trein. Het schrijft dat er 11 juli iets na 12.00 uur nog 100 mensen instapten op station Ruíz en dat er om 12.40 uur een paar km van station Roseta gierende remmen te horen waren en diverse wagens ontspoorden. Wagon vijf ging zelfs op een rots doormidden met fatale gevolgen voor de meeste reizigers. Het verslag schrijft zeer duidelijk wat er te zien was aan doden en gewonden en te horen was aan noodkreten.
Bovendien was het trekkende treinstel met diesel door het remmen in brand gevlogen en bedreigde wagons met beknelde reizigers. Daarbij duurde het bijna twee uur voor de eerste hulp kwam en nog uren voor de rest naar ambulances bij het volgende station Jesus Maria Cortes op 34 km van Tepic kon worden gebracht.
De zoektocht langs het spoor bij Roseta
In dat dorp vond ik een zeer slecht binnendoorweggetje naar Roseta dat misschien toen ook is gebruikt. En bijna in Roseta kwam ik zomaar een hele familie tegen die daar op het land gewerkt had. Een van hen wist er meer van, wees me een weg naar de spoorlijn beneden en vertelde dat ik tussen de rails 2 km of drie bochten zuidwaarts moest zijn. Daar bij km 1440+500 was wel een afgrond , maar verder niets te zien dan keurig vernieuwde betonnen bielzen. Op een steen heb ik daarom een tekst ter herinnering geschreven.
Terug naar mijn fiets kwam ik tegen donker nog een Roberto tegen die me verwees naar een winkeltje in het dorp Roseta. Daar vertelden ze echter dat ik de rampplek juist noordwaarts bij km 1432 moest zoeken. De volgende dag ben ik met mijn fiets aan de hand 5 km over het grind tussen de bielzen die kant op gelopen. Het enige dat ik daar vond waren 15 cm lange dikke spijkers waarmee de rails op de inmiddels vervangen houten bielzen waren bevestigd. Een tastbare herinnering aan een bijzondere zoektocht.
Nb: het complete krantenartikel uit 1982 is te vinden hier of bij het volgende adres: https://hemerotecanayarit.com/index.php/featured-articles/750-son-56-muertos-y-103-heridos-en-el-descarrilamiento-del-tren-bala.