Nijmegen-Oost krijgt steeds meer grijze koppies. Bij de een zet dat proces zich wat vroeger in dan bij de ander. Een direct verband tussen de vergrijzing van de haartooi en het verouderingsproces vlak onder dat schedeldak, daar waar na het passeren der jaren vergeetachtigheid kan optreden, is er bij mijn weten niet.
Tekst: Anna Bakker, fotografie: Bert Hendrix
Andersom is een zekere vergrijzing wel een feit, in de betekenis dat de gemiddelde leeftijd van de inwoner van Nijmegen-Oost steeds hoger wordt. Waarmee ook het fenomeen van vergeetachtigheid en dementie zich meer voordoet en voor zal gaan doen de komende jaren. Zeker in onze wijk, dus.
Grijze golf
Nog niet zo heel lang geleden betekende dat voor degene die dat direct betrof meestal een resoluut einde van het wonen in de eigen omgeving. Waarmee iemand pardoes verdween uit het straatbeeld; weggemoffeld achter deuren die voortaan gesloten bleven. De inzichten daaromtrent zijn aan het veranderen én met die grote grijze golf in aantocht, is ook de noodzaak daartoe in de toekomst steeds duidelijker.
Die benadering is al een aantal jaren te herkennen in het landelijk en gemeentelijk beleid in dezen. Dat richt zich erop dat eenieder, óók wanneer er sprake is van vergeetachtigheid en dementie, zo lang mogelijk zelfstandig thuis blijft wonen, zo lang mogelijk het leven in eigen hand houdt. Om dat voor elkaar te krijgen kan zorg op maat daarbij een belangrijke hulp zijn om de thuissituatie aan te passen. Een persoonlijke zorgtrajectbegeleider kan helpen dat op te starten en blijft daarna ook een oogje in het zeil houden.
Ambassadeurs
Dat in goede banen leiden is geen zaak dus van louter en alleen de professionals, de overheid en direct betrokkenen, vertellen Liesbeth Staphorst en Ed Melchiors me. Samen met Annemieke Penders hebben zij de werkgroep Dementievriendelijk Nijmegen Oost in het leven geroepen.
Liesbeth is voormalig wijkverpleegkundige en zorgtrajectbegeleider, Annemieke werkt als vrijwilliger en bestuurslid bij de regionale Alzheimervereniging en Ed is momenteel onder andere coördinator van de Zonnebloem Nijmegen Oost. Buiten deze drie ambassadeurs hebben zich inmiddels ook enkele bewoners en beroepskrachten aangesloten bij dit initiatief.
Enfin, op het moment dat bij een van onze bewoners in de wijk vergeetachtigheid optreedt en het lastiger wordt om een eigen leven te blijven leiden, kunnen wij als medebewoners een belangrijke helpende hand bieden om het isolement dat op de loer ligt te voorkomen, stellen Liesbeth en Ed.
Om dat te stimuleren geeft de werkgroep Dementievriendelijk Nijmegen Oost advies en voorlichting daarover aan behulpzame medebewoners en dienstverleners, zo ook sportclubs en verenigingen.
‘Medewijkbewonerschap, laat het zien!’, is de kreet waarmee de drie ambassadeurs pleiten voor meer onderlinge betrokkenheid. “We leven tenslotte samen in een mooie en leuke wijk, laten we er dan ook samen voor zorgen dat we dat zo lang mogelijk kunnen blijven doen.”
Ongemak
In theorie kunnen wij dus allemaal ambassadeur worden. Maar hoe doen we dat? Ik moet bekennen dat enig ongemak me hierin niet vreemd is. Want, wat kun je doen, mag je doen en wanneer? Zo zag ik onlangs op straat een bekende met zijn handen in een afvalbak rommelen, iemand waarvan ik dat zeker niet verwachtte. Had ik toen wat moeten doen?
Ik ben niet de enige met dit soort vragen, begrijp ik. Onbekendheid maakt vaak dat mensen de andere kant opkijken, zich onhandig voelen met hoe en wat te doen. De crux ligt hem in of iets al dan niet gevaar oplevert, is het antwoord, dat kan dan een reden zijn om in te grijpen.
Ander geval: wat doe je als je iemand ziet die wat verdwaasd en zoekend voor een weg blijft staan, alsmaar rondkijkt, bang lijkt om over te steken? Iemand aankijken en vragen of je mag helpen, daar begint het mee in dergelijke situaties. Dan kun je je er meteen van vergewissen of het inderdaad ook zo is dat iemand vergeetachtig is. Korte zinnen en één vraag tegelijk is ook aan te raden in het geval dat zo is.
Praktisch helpen
Ed en Liesbeth kennen voorbeelden uit de wijk waarin deze aanpak succesvol is gebleken. Een bewoner van Oost die af en toe wat door de straten dwaalt, wordt op deze wijze met enige regelmaat de weg weer naar zijn huis gewezen door de mensen uit zijn buurt.
Ook wezenlijk om niet in een isolement te raken: wijkbewoners die iemand die dementerende is eens ergens mee naartoe nemen, attenderen op activiteiten, eventueel ook vervoer kunnen aanbieden.
Alzheimer Nederland geeft veel voorlichting en trainingen, ook aan buurtbewoners en organisaties die daarin geïnteresseerd zijn. Het personeel van de Coop aan de Van ’t Santstraat ging daarvoor al gezamenlijk op training.
Mee(r) doen?
De groep Dementievriendelijk Nijmegen Oost vraagt mensen met geheugenproblemen en mantelzorgers om de groep te versterken, maar ze zijn ook op zoek naar meedenkers, mensen met ideeën, vragen of plannen, organisaties die willen aansluiten.
Last but not least vult Ed nog aan: “Laten we in de wijk wat meer op elkaar letten zodat we, ondanks tegenslagen als verdriet en vergeetachtigheid, er fijn met elkaar kunnen blijven leven.”
Contact via: .
Op de foto's: Liesbeth en Ed.