Recent opende Onder de Bomen officieel een nieuwe locatie - aan de Vermeerstraat - van beschermd/begeleid wonen voor mensen die een steuntje in de rug nodig hebben. Het was druk, er waren heerlijke hapjes van Blixem en de medewerker die vroeger kok was, had smakelijke caloriebommetjes gemaakt. Er klonk muziek uit de speakers, er klonken mooie woorden en uiteraard werd er - de naam Onder de Bomen zegt het al - een nieuw boompje geplant in de grote kloostertuin. Een prachtige Japanse sierkers, geplant door wethouder Grete Visser.
Tekst: Simone Kiekebosch. Foto's Marc van Kempen
Begin juni arriveerden de bewoners al in hun nieuwe locatie in het voormalige Franciscanenklooster aan de Vermeerstraat. Na een uitgebreide renovatie en verbouwing is het klooster getransformeerd tot een fijne woonplek voor een grote groep nieuwe bewoners. Iedereen beschikt over een eigen woning binnen het gebouw: een eigen douche, toilet en keuken: hun privéomgeving waarin ze zich kunnen terugtrekken wanneer ze daar behoefte aan hebben. Daarnaast kunnen bewoners eventueel gebruik maken van de gezamenlijke woonkeuken.
Onder de Bomen biedt hier 24 uur begeleiding en streeft naar meer zelfredzaamheid van volwassenen die een steuntje in de rug nodig hebben. De teammanager heet 'ontregelaar'. Dit geeft al aan dat we hier met vernieuwende zorg te maken hebben. Het voornaamste doel van de begeleiders: bewoners helpen om hun leven zo zelfstandig mogelijk in te richten, vandaag nét wat meer dan gisteren.
Als buurtbewoner en redactielid van de Wijkkrant praat ik na met medewerkers Pascal de Louw, Sabien Lukassen en bewoonster Baukje Reijnen. Vanuit de buurt merken we namelijk nauwelijks dat er 23 bewoners in de straat bij zijn gekomen. Er is geregeld app-contact over vrachtauto’s die de weg blokkeren en vuilnisophaalonderwerpen, maar dat is gebruikelijk in onze straatapp.
We nemen plaats in de voormalige bibliotheek van het pand, nu omgetoverd tot kantoor.
Sabien vraagt meteen hoe de buurt over Onder de Bomen denkt en ik kan melden dat er tot dusver alleen maar positieve reacties zijn geweest. Zeker over de communicatie. Sabien: “Dat is fijn om te horen. We houden ook van open communicatie met de buurt. Alles valt te bespreken. We beginnen na een half jaar een beetje te wennen met elkaar en moeten nu nog wat puntjes op de i zetten.”
Hoeveel mensen wonen er en hoe gaat het?
Pascal: Er zijn nu 23 bewoners, maar het is niet statisch, want er zullen binnenkort alweer mensen doorstromen naar plekken met minder zorg. Het is ons streven dat iedereen zorg op maat krijgt en als je eraan toe bent, kun je een verdere stap zetten.
Baukje meldt enthousiast: “Ik ga over een half jaar doorstromen naar een locatie in Lent. Dan ga ik naar de Bongerd. Daar huur ik dan rechtstreeks van woningbouwcorporatie Portaal, maar kan toch 24 uur per dag iemand bereiken. Nu heb ik al mijn eigen appartement met eigen toilet, douche en keukenblok. Ik heb mijn hele leven al begeleiding gehad, maar hier heb ik toch echt de beste ervaringen. Het is hier persoonlijker, menselijker. Het loopt hier soepel en het is niet zo klinisch. Maar knus, huiselijk, homey. En er is meer gelijkwaardigheid. Ik voel me hier minder patiënt. Ik noem de begeleiders ook ‘coaches.’ Meestal doe ik niet mee aan de gemeenschappelijke activiteiten in huis. Ik ken ook niet iedereen hier.”
Huh? Je kent niet iedereen?
“Nee, er zijn mensen die de hele dag werken of naar de dagbesteding gaan. Ik ben hier meestal overdag wel, maar Iedereen heeft zijn eigen bezigheden en eigen netwerk. Sommige mensen gaan ieder weekend naar hun familie of partner en anderen gaan uit in de stad. Bij de gemeenschappelijke wasmachines kom je elkaar dan soms tegen. We hebben een groepsapp waar alle bewoners in zitten. Daarin delen we van alles, ook rondom het huis. We hebben een vaste tijd van wassen en als je dan niet gaat wassen, zet je op de app dat iemand jouw tijd kan gebruiken. Of iemand appt dat ie ijsjes gaat halen. Wie wil ook? Van alles.”
Sabien: “We zijn geen groepswonen. De ene bewoner heeft behoefte aan privacy en weinig prikkels. De andere is juist aan het oefenen in meer contacten. Iedereen krijgt begeleiding op maat.”
Baukje vult aan: “Heel erg op maat ja. Op de vorige plekken waar ik begeleiding kreeg, stond in mijn begeleidingsplan dat ik per se dagbesteding moest hebben. Ik heb alle dagbestedingsplekken in Nijmegen bekeken, maar vond niets wat bij mij aansloot. Zeker niet voor mijn leeftijd. Hier kan ik mijn eigen gang gaan. Ik lees, game, zing en speel gitaar. Ik heb de pabo gedaan, maar ben door mijn mentale en fysieke beperkingen volledig afgekeurd.”
Pascal: "Er zijn vaste momenten waarbij mensen elkaar kunnen ontmoeten. Twee koffiemomenten per dag. Een om 10.00 uur, de andere om 19.00 uur. En als iemand wil, kan hij/zij zelf koken en mee-eten met de groep. De ene dag zijn er twee mensen bij het gemeenschappelijke eten, de andere dag tien. De begeleiding kookt niet, maar helpt mee. Sommige mensen kunnen niet koken en zijn dat aan het leren."
Sabien: “We werken niet met een behandelplan, maar met een 'Zelfredzaamheidsmatrix'. Dit is een stapel kaartjes waar allerlei onderwerpen van gesprek op staan. Van financiën tot aan ouderschapsvragen. Het ziet er een beetje uit als de tekstjes van de thee van Douwe Egberts. Vragen waar je over kunt praten met elkaar. Bijvoorbeeld: 'Over een half jaar ga ik alleen wonen, wat moet ik nog leren om die stap te maken'.”
Zouden jullie meer met de buurt willen doen?
Sabien: “Zeker zitten er mensen tussen die iets met de buurt zouden willen. Niet elke bewoner natuurlijk, iedereen loopt zijn eigen traject.
Maar ik kan me voorstellen dat iemand uit de buurt eens een workshop komt doen, bijvoorbeeld schilderen of een spelletje samen spelen. We hebben bordspelen en er staat een tafelvoetbalspel.
De basis voor de tuin is nu gelegd en daarna kan ik me voorstellen dat er mensen uit de buurt zouden willen meehelpen. Of iemand die komt helpen met leren koken. Of gezamenlijk oliebollen bakken voor de hele straat.”
De ideeën vliegen in het rond.
Pascal: “Die activiteiten moeten wel gestructureerd plaatsvinden. Het is niet zo, dat er zomaar iemand naar binnen loopt om een activiteit te doen. Het blijft een woonsituatie uiteindelijk. Mensen moeten zich wel veilig voelen en zich niet verplicht voelen tot spelletjes o.i.d. Maar we staan overal voor open. En misschien zijn er mensen vanuit het huis die iets kunnen betekenen. We hebben bijvoorbeeld iemand in huis die een mbo-opleiding redactiewerk heeft gedaan.”
Perfect, misschien kan hij inschuiven bij de redactie van de Wijkkrant Nijmegen-Oost. En misschien zijn er ook wel bewoners die deel willen uitmaken van het bezorgersteam van de wijkkrant.
Pascal: “We hebben ook iemand die een complete audiostudio in de kelder runt. Helemaal geluiddicht gemaakt. Hier maken bewoners soms opnames, met keyboard, zang en rap bijvoorbeeld. Naast de muziek is er ook nog een ruimte voor Boksend Durven Doen. Zij werken via de theorie van opvoedend boksen."
Ideeën genoeg. Hopelijk komen er initiatieven op gang. De tijd is er rijp voor. En de lijntjes zijn kort bij Onder de Bomen.
Heb je een idee voor een leuke activiteit, of zou je het leuk vinden om eens te babbelen onder een kopje koffie of een spelletje komen doen: mail .
En persoonlijk zie ik erg uit naar een samenwerking met de bakker. Oliebollen voor de hele buurt!
