Herkansing! Op donderdag 17 maart om 19.30 uur zal Hubert Hendriks opnieuw een lezing geven over het leven en het oeuvre van schilder Jozef Israëls in het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis.
In het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis staat tot 3 april de kunstschilder Jozef Israëls (1824-1911) centraal. Er is een expositie, een kinderspeurtocht, een workshop 'Druk je eigen Israëls' en er zijn een aantal lezingen. Voor de bewoners van de Jozef Israëlsstraat in Oost was er een speciale avond met een lezing door Jozef Israëlsstraathoofdbewoner Hubert Hendriks - hoofdbewoner, want hij woont op de kop van de straat.
Tekst en foto's: René Pennock
Een kleine veertig Israëlsstraatbewoners waren op de lezing in de Mariënburgkapel op het Mariënburgplein afgekomen, waaronder schrijver dezes. Buren, bekende gezichten uit de supermarkt of van het rondje met de hond. Oude arme sloebers als ik, die hun eigen verkrotte huurwoning in de jaren 70 of 80 konden kopen voor een habbekrats, en miljonairs die zich vandaag de dag nog een huis in deze 'op stand'-straat kunnen permitteren*. Een gezellige bijeenkomst.
Hubert Hendriks had zijn huiswerk goed gedaan. Een boeiend verhaal over de volksschilder uit Groningen. Israëls schilderde romantisch werk, werkte in de Duitse impressionistische stijl, maar werd vooral bekend als schilder uit de Haagse school, een beweging die zich duidelijk liet beïnvloeden door het Franse impressionisme. Jozef Israëls was een van de eerste schilders die meer dan levensgrote schilderijen maakte van gewone mensen, boeren en vissers, naaisters en huisvrouwen en natuurlijk zijn beroemde strandgezichten met kinderen. Hij verwierf niet alleen internationaal grote bekendheid door zijn exposities in menige wereldstad, maar ook omdat hij aquarellen en reproducties van zijn eigen werk maakte, wat hem grote bekendheid in alle lagen van de bevolking gaf en tot een rijk man maakte.
De Nijmeegse uitgeverij De Gebroeders E. & M. Cohen gaf in 1904 ter ere van Israëls' 80e verjaardag mappen uit met vijftig fotogravures van zijn meest beroemde werken. Één van die mappen is nu in het bezit van de Nijmeegse professor dr. Chris van Weel, de achter-achterkleinzoon van Jozef Israëls.
Van Weel, emeritus hoogleraar huisartsgeneeskunde aan het Radboudumc, hield zaterdag 19 februari een openbare lezing in de Mariënburgkapel over de fotogravures van werk van zijn betovergrootvader die daar ook tentoongesteld worden.
Het Huis van de Nijmeegse Geschiedenis exposeert de fotogravures van Israëls omdat de uitgevers, De Gebroeders E. & M. Cohen, Nijmegenaren waren. Ook hoogleraar van Weel woont en werkte in Nijmegen, net als Hubert Hendriks. Maar waarom Jozef Israëls een straat naar zich vernoemd kreeg is niet duidelijk. Hij werkte, noch woonde ooit hier in de stad. Maar datzelfde geldt natuurlijk ook voor Frans Hals, Rembrandt, van Gogh en andere vermaarde schilders die hier straten naar zich vernoemd kregen. Een uitzondering is de Nijmeegse schilder en beeldend kunstenaar Jan Toorop. Die kreeg dan ook de grootste straat.
De straat heette overigens niet altijd Jozef Israëlsstraat. Straatnamen met joden (Jozef Israëlsstraat), leden van het koninklijk huis (Julianaplein) of met een (vermeende) socialistische herkomst (Volksbelang) werden door het NSB-stadsbestuur gewijzigd. Op 29 mei 1943 werd de straatnaam Jozef Israëlsstraat veranderd in de Jacob Marisstraat. Op 25 september 1944, daags na de bevrijding, werden als één van de eerste besluiten van de nieuwe gemeenteraad alle straatnaamveranderingen weer ongedaan gemaakt.
