1. Zonnepanelen: de financiële kant
Op diverse websites wordt de indruk gewekt dat zonnepanelen rendabel zijn.
Op geen daarvan heb ik daarvoor een gedetailleerde, controleerbare berekening gevonden.
Vereniging Eigen Huis en de Consumentenbond kopiëren klakkeloos de niet onderbouwde beweringen van Milieu Centraal.
In plaats van fictieve 'berekeningen' met onbeargumenteerde uitgangspunten wil ik rekenen met de gegevens van de panelen op mijn dak.
1.1 Doel en uitgangspunten van mijn berekening
Ik wil berekenen wanneer de kosten van de installatie overeenkomen met inkomsten en besparingen.
Termen die daarvoor gebruikt worden zijn 'break-even', 'terugverdientijd', 'quitte spelen'.
Ik gebruik de term 'financieel kantelpunt'.
Om onderschatting van het 'kantelpunt' te voorkomen ga ik uit van het beste zonnejaar van deze eeuw: 2018.
De opbrengst in 2018 neem ik dan als norm voor de komende jaren.
In de berekening gebruik ik daarom ook de kWh prijs en de belastingtarieven van 2018.
2.1 Opbrengst en verbruik
Opbrengst van de panelen in 2018 5.520 kWh
Mijn gebruik in 2018 3.772 kWh
Overproduktie in 2018 1.748 kWh
2.2 Het financiële kantelpunt
De verkoop van de overproduktie leidt tot inkomsten.
Met de zonnepanelenproduktie bespaar ik ook de kosten van mijn verbruik.
Mijn leverancier hanteert voor inkoop en verkoop hetzelfde tarief: € 0,0745 per kWh.
Kosten aanschaf 18 zonnepanelen € 12.161
Inkomsten overproduktie 1.748 kWh * € 0,0745 € 130
Besparing 3.772 kWh * € 0,0745 € 281
Inkomsten + besparingen € 411
Financieel kantelpunt € 12.161 / € 411 = 29,6 jaar.
De leverancier van de zonnepanelen suggereert dat ze 20 jaar meegaan.
Het financiële kantelpunt komt dus ruim nadat de panelen technisch zijn afgeschreven.
3. Belasting en subsidie
Met subsidies kun je onrendabele panelen minder onvoordelig maken.
Door een uitspraak van de Hoge Raad krijgen eigenaren van zonnepanelen de BTW over de aanschaf van de panelen terug: een eenmalige subsidie dus.
Over stroom wordt belasting geheven:
- energiebelasting,
- Opslag Duurzame Energie (ODE) (het woord 'opslag' betekent hier : 'heffing', 'belasting'; er wordt niets 'opgeslagen')
- BTW
Per kWh betaal je 68% belasting.
Traditionele stroommeters hebben een 'salderingsregeling' gecreëerd: als je stroom afneemt draait de meter vooruit, als je teruglevert draait de meter achteruit. Jaarlijks wordt zo afname weggestreept tegen levering met een 'saldo' als resultaat. Dan hoef je de geleverde stroom niet te betalen, maar ook niet de belasting per kWh.
Het niet hoeven betalen van belasting is een vorm van subsidie.
3.1 Subsidie in 2018
De belastingtarieven in 2018
- Energiebelasting 0,104465 per kWh
- Opslag Duurzame Energie (ODE) 0,0132 per kWh
- BTW:
over kostprijs 0,0745
over energiebelasting 0,104465
over ODE 0,0132
21% BTW over 0,1921 0,040 per kWh
Totaal belastingen per kWh € 0,158 per kWh
Mijn elektriciteitsmeter is geen 'terugloopmeter', maar registreert inkoop apart van teruglevering
Inkoop elektriciteit: 2.712 kWh
Teruglevering: 4.460 kWh
De salderingsregeling is van toepassing op 2712 kWh, want ik heb de volledige inkoop ook teruggeleverd.
Over deze stroom hoef ik geen belasting te betalen.
Subsidie 2.712 kWh * € 0,158 = € 429
3.2 Het financiële kantelpunt inclusief subsidies
Aanschaf van 18 zonnepanelen € 12.161
Eenmalige BTW-subsidie € 2.110
Kosten panelen met subsidie € 9.951
Besparing in 2018 (zie 2.2) € 411
Subsidie in 2018 (zie 3.1) € 429
Jaarlijke besparing + subsidie € 840
Het financiële kantelpunt: € 9.951 / € 840 = 12 jaar.
4. Kanttekeningen
4.1 Onvoorspelbaarheid belastingen
De hoogte van belastingen op energie is onvoorspelbaar en afhankelijk van (internationale) politieke winden.
In 2019 is bijv. de energiebelasting over elektriciteit verlaagd; dat vertraagt het financiële kantelpunt.
De hoogte van de BTW is in de loop van de jaren ook vaak gewijzigd.
Het lukt het ministerie van Economische Zaken maaar niet om een alternatief voor de 'salderingsregeling' op te stellen.
Omdat de stroomkosten voor 68% uit belasting bestaan, hebben belastingen veel meer invloed op het financiële kantelpunt van zonnepanelen dan de 'kale' stroomprijs.
4.2 Afvalverwerking
Er bestaat nog totaal geen ervaring met de verwerking van afgeschreven zonnepanelen.
Het is de vraag of er wel een milieuvriendelijke verwerking van panelen bestaat.
Sommigen beweren dat zij het asbest van de 21e eeuw worden.
De kosten van verwerking moeten in de rendementsberekening natuurlijk ook opgenomen worden.
Bij gebrek aan kennis en ervaring kan dat nu nog niet, maar je moet het als PM (Pro Memorie) post opnemen.
Dat vind je op geen enkele website (Eigen Huis, Consumentenbond of Milieu Centraal).
Zeker is dat daardoor het financiële kantelpunt aanmerkelijk later komt te liggen dan de 29 jaar van mijn berekening hierboven.
4.3 Vreemde effekten
Een van de vreemde effekten van de saleringsregeling is, dat het financiële kantelpunt korter wordt als de belastingen op elektriciteit worden verhoogd.
Een tweede effekt is, dat besparing van elektriciteit het financiële kantelpunt vertraagt. De regeling zet dus aan tot onnodig stroomverbruik, tot de omgang van de jaarlijks door de panelen geproduceerde hoeveelheid elektriciteit.
5. Conclusie
Zonnepanelen zijn niet 'rendabel': hun verwachte technische levensduur is vele jaren korter dan het jaar van het financiële kantelpunt: 29,6 jaar.
Mijn berekening is zelfs nog te optimistisch:
- want gebaseerd op het naar verwachting hoogst opbrengende jaar; ieder minder opbrengend jaar zal het financiële kantelpunt vertragen.
- want er is geen rekening gehouden met onderhouds-, en verwijderingskosten; ook die kunnen het financiële kantelpunt alleen maar vertragen
- want er is ook geen rekening gehouden met teruglopende opbrengst door veroudering van de panelen.
Alle 'voorspellingen', 'berekeningen' en 'claims' van Consumentenbond, Vereniging Eigen Huis en Milieu Centraal zijn op drijfzand gebaseerd en dus onjuist.
Een beslissing om zonnepanelen te laten installeren is vanuit een oogpunt van rentabiliteit nooit verantwoord.
Dat hoeft geen reden te zijn om van zonnepanelen af te zien.
Het lijkt erop dat je daarmee een miniscule bijdrage kunt leveren aan de vermindering van CO2 –uitstoot.
En daar kun je zomaar warm van worden of energie van krijgen.
