Villa de Westerhelling, is het grote, statige pand aan de rand van de villawijk de Kwakkenberg. Mijn nieuwsgierigheid naar dit pand was groot en werd bevredigd. Ineke Tacq, zakelijk leider van Leerhuis de Westerhelling, heette ons welkom.
Tekst: Karin Veldkamp, fotografie: Hans Hendriks
We worden ontvangen in de riante hal, met openslaande deuren die uitkomen op de bosrijke achtertuin. Tal van schilderijen vullen, naast de oude lambrisering, de hoge muren. Opmerkelijk is de variëteit van oude en nieuwe kunst, zeefdrukken, pentekeningen en schilderwerken. Ineke vertelt geamuseerd over de aanleiding: “Frater Jozef Bossaert woonde hier, hij was graficus en schilderde ook. Hij gaf workshops en lessen in de villa. Sommige jonge kunstenaars exposeerden hier en als tegenprestatie vroeg frater Jozef dan een kunstwerk. Vandaar deze rijke schakering.” In de villa wonen een paar fraters en verblijven gasten van buiten voor een aantal dagen of soms langer. Er komen groepen en individuen en dat loopt (letterlijk) door elkaar heen. Koken doen ze zelf en iedereen kan gebruik maken van de huiskamer en de geweldige tuin. “Veteranen kwamen hier een keer voor teambuilding. Zij kwamen zonder doelstelling, flipover of wat dan ook. Ze wilden elkaar op een andere manier, op een dieper niveau leren kennen,”
Puinhopen van de Franse revolutie
Villa Westerhelling werd in 1912 gebouwd in opdracht van kaashandelaar Klaas de Jong, die er tot 1932 woonde, en kende daarna een roerige geschiedenis. In de oorlogsjaren werd het een kindertehuis voor de NSB van de beweging van Anton Mussert. Na de bevrijding diende het als distributiepunt van voedsel en in 1947 werd de villa met bijbehorende grond aangekocht door de Broeders van Liefde. Vanaf 1952 is het een klooster van de Congregatie van de Fraters Maristen. Die congregatie ontstond op de ’puinhopen’ van de Franse revolutie met als doel om onderwijs te geven. Voor het jongenspensionaat, dat werd gebouwd in 1955, kwamen leerlingen uit het hele land, de Nijmeegse jongens moesten verplicht intern: “Dat was om concurrentie met andere scholen te voorkomen”, vertelt Ineke. “Tot begin jaren zeventig werd er onderwijs gegeven, vooral aan kinderen van middenstanders die weinig tijd hadden voor de opvoeding. In de jaren zeventig veranderde dat, mensen kregen meer tijd voor hun kinderen en namen zelf de zorg op zich. De meeste internaten werden gesloten in die tijd. Deze kanteling vind ik een reflectie van het tijdsbeeld dat ook de Westerhelling kenmerkt, aldus Ineke.” In het oude internaat wonen nu studenten, eveneens een reflectie van deze tijd.
Stilteweekenden
Ineke is verantwoordelijk voor het reilen en zeilen: “Van de inkoop van koekjes tot Arbowetgeving, maar ik sta er niet alleen voor, er zijn een paar medewerkers en vrijwilligers of mensen die re-integreren op de arbeidsmarkt. In de villa komen groepen en individuen voor rust of teamactiviteiten en in het nabijgelegen gebouw van de bosrijke tuin vinden stilteweekenden voor jongvolwassenen plaats. Begin 2000 kwam een groepje jongeren met de vraag om een stilteruimte te creëren in het naastliggende gebouw. Ze hadden verschillende achtergronden, van natuurkundige tot verzorgende in de GGZ, en hadden behoefte aan een stilteplek, mede gericht op aandachtig leven, zowel voor zichzelf als voor hun omgeving. Er is nu bijna elk weekend een groep met een programma met een lichte structuur, er wordt drie keer per dag een meditatie aangeboden en je kan in gesprek gaan met een begeleider, maar niks moet.”
Maakbaarheid: rationeel en doelbewust
Van huis uit is Ineke psycholoog en heeft ze af en toe gesprekken met jongeren. “De meesten van hen zijn in de jaren negentig geboren. Als rode draad bij deze jongeren zie ik de kenmerken van de maatschappij waarin ze opgroeiden, gericht op maakbaarheid, rationeel en doelbewust. Ze stellen hoge eisen aan zichzelf en werken hard alsof ze de maakbaarheid en rationaliteit geïnternaliseerd hebben, maar ze lijken niet te kunnen voldoen aan hun ‘eigen’ normen. Ik vind het een heftige tijd voor jongeren. Ook hier zie ik de reflectie van de tijdgeest en dan heb ik het niet eens over perspectieven als klimaat of woningnood, want daar speelt ook nog van alles. Dat alles maakt dat de belangstelling voor een stilteweekend hier groot is. Het belang van dit huis is dan ook het meenemen van verstilling in je drukke leven - en daar zit geen leeftijdsgrens aan.”
