In Nijmegen waren nonnen en paters lange tijd niet uit het straatbeeld weg te denken: onze keizerstad telde rond 1960 maar liefst 60 kloosterordes. Godfried Bomans schreef: “Nijmegen vond ik heerlijk. Het is een klerikale stad. Nergens ter wereld bepaalt de zorg voor het hiernamaals zozeer het straatbeeld als hier. Men ziet paters met schoongewassen boetekoorden zich door de binnenstad reppen, nonnen met wijd openstaande kappen als insecten op een straathoek staan dralen om dan plotseling in een holletje te verdwijnen.
Ja, er is veel aan te merken op de RK-kerk; de pracht en praal, de uitsluiting van vrouwen en homo’s, de misbruik-schandalen en de enorme doofpot. En toch is er met de neergang van de moederkerk ook veel warmte, geborgenheid en betrokkenheid verloren gegaan. (Niet helemaal trouwens: in Nijmegen zijn er nog steeds enkele vitale parochies zoals die van Cenakel-, Dominicus- en Mariageboortekerk!)
‘Call the Midwife’ is een Britse serie die is gebaseerd op de boeken van Jennifer Worth. Zij was eind jaren '50 verloskundige bij een nonnen-orde in de Londense volkswijk Poplar. De serie loopt globaal van 1957 tot 1967. Een tijdsbestek vol verandering. Op de achtergrond maken de degelijke, bruinige jaren 50 plaats voor de kleurige jaren 60 waarin steeds meer bespreekbaar wordt. Het ontroerendste aan de serie vind ik de volhardende liefde van de nonnen. Zij kunnen kalm en waardig blijven aandringen in hopeloze situaties waarin nu politie, maatschappelijk werk of jeugdzorg zouden worden ingeschakeld, waardoor de hulp bureaucratisch wordt met dossiers, keukentafelgesprekken, indicatiestellingen, afvinklijsten en doorverwijzingen.
Nee, dan een non. Ze heeft geen man waarvoor ze om zes uur het eten op tafel moet hebben, geen kinderen die voorgelezen willen worden. Als ze in een gezin komt met armoede, veel onverzorgde kinderen en een alcoholische vader die elke hulp scheldend afwijst, aanvaardt ze dat vrouwmoedig en komt ze de volgende dag gewoon terug. En de dag erna en de dag daarna. Vroeg of laat komt ze binnen, met volle aandacht in het gesprek, intuïtief aanvoelend wat er mis gaat en met groot mededogen voor de ‘zondaars’ - een woord dat ze overigens nooit zal gebruiken. Natuurlijk zal er sprake zijn van een zekere romantisering van de karakters, maar de kern vind ik uitermate geloofwaardig: dat deze nonnen hun werk met liefde en zonder oordelen deden. Zonder formulieren en tijdsdruk. Dat stemt toch weemoedig...