Joos van Dooremalen en Theo Hoek brachten met stichting Stimagt in 2022 de muziektheatervoorstelling Die Donker, een voorstelling over depressieve klachten. De productie krijgt nu een staartje. In samenwerking met vijf scholen wordt ze in maart opgevoerd voor achthonderd jongeren. Hoe bijzonder is dat?
Tekst: Karin Veldkamp. Foto: Hans Hendriks
Joos is regisseur en Theo componist. Als echtpaar werken ze professioneel samen aan muziektheaterproducties. Die Donker is een indringend stuk en gaat over de kracht van creativiteit in sombere tijden. “Jongeren leven in een veeleisende wereld en veel met hun telefoon. Ze moeten presteren, krijgen steeds vaker last van angsten en sombere gevoelens. In de voorstelling worstelt Toon met depressieve klachten, maar gaandeweg leert hij niet langer te vechten tegen die gevoelens, maar samen te werken met deze donkere kant.”
Doodstil
Tijdens de try-out in 2022 kwamen veertig jongeren van het SSGN naar het theater. “We waren heel benieuwd hoe het zou gaan. Het is een zwaar thema, maar wordt ‘licht’ gebracht met muziek, dans en humor. In een scene ligt Toon drie minuten op de bank en zegt niks. Gaat de zaal zich dan ongemakkelijk voelen? Want drie minuten is lang. Het bleef echter stil en niet alleen tijdens die drie minuten, maar tijdens de hele voorstelling van anderhalf uur.”
Bij de nabespreking vroeg een scholier waarom Theo en Joos voor dit thema hadden gekozen, waarop Theo vertelde dat hij als zestienjarige last had van depressies en er ooit uitflapte dat hij niet meer wilde leven. “Daar had ik later spijt van, want mijn moeder wist zich er geen raad mee en het werd ook niet opgepakt. De enige hulp die ik kreeg was van mijn oudste zus die zei: 'Theo je moet niet van die gekke dingen zeggen en je kunt toch goed gitaar spelen'. De jongeren waren onder de indruk van mijn verhaal.”
Theo maakte al eerder een voorstelling gerelateerd aan een periode uit zijn leven. “Ik vond dat er meer inzat en ben vervolgens vier jaar bezig geweest om mijn opgetekende verhalen, samen met Joos en Pieter, de scriptcoach, om te zetten naar een script.”
Joos, regisseur, vult aan: “De voorstelling is inderdaad gestoeld op zijn persoonlijke verhaal, maar een voorstelling moet ook overstijgen en daarin heb ik een essentiële rol. Door een concreet verhaal te vertellen kan de kijker zich identificeren met de hoofdpersoon en dat maakt het mogelijk om als bezoeker naar je eigen verhaal te kijken en erop te reflecteren, want vaak durven jongeren niet met hun depressie naar buiten te komen, waardoor isolement op de loer ligt. Het is echter belangrijk om erover te praten, dat geeft rust en ruimte, waarbij creativiteit kan helpen om het een plek te geven en ermee te leren omgaan. Een leerling van het Montessori College maakte naar aanleiding van de voorstelling een maquette van het toneel met drie poppetjes. Ze maakte zelfs de kostuums na. Echt heel knap. Van de maquette heeft ze heel veel foto’s gemaakt en die in een Powerpoint gezet. Dit creatieve proces was voor haar belangrijk.”
Visuele aspecten
Zowel docenten als leerlingen vroegen zich hardop af waarom de voorstelling niet vaker voor jongeren opgevoerd werd. Met onder andere het geld van een aantal fondsen kon een vervolg gefinancierd worden. Er komen nu drie voorstellingen in de Lindenberg voor achthonderd leerlingen van het Lyceum Elst, ROC, Jorismavo, Montessori College en SSGN. Joos en Theo kiezen er nadrukkelijk voor om de voorstellingen in het theater plaats te laten vinden en niet op de scholen, onder andere vanwege de visuele aspecten: “Er is veel aandacht voor de vormgeving door middel van prachtige projecties. Daar kregen we veel reacties op. Ook op de muziek overigens. De vormgeving en muziek vertellen samen mét de tekst het verhaal. Hierdoor is het een voorstelling geworden waarin we donkerte en depressie met humor en ontroering lichtvoetig hebben weten te houden.”
Die Donker is ook nog een keer voor iedereen te zien in een openbare voorstelling, en wel op 6 maart in de Lindenberg.
