De Koningstoren aan de Dommer van Poldersveldtweg moet in juni van dit jaar weer de oude torenspits terug krijgen. Dat is het streven van Nijmegen Nu-raadslid Ben van Hees. Hij vindt de toren zoals hij er nu bijstaat, zonder spits, 'helemaal niets qua vormgeving'.
Door Erik van Huizen
De spits die sinds de bouw van de toenmalige Christus-Koningkerk op de toren stond, is sindsdien al twee keer van de toren geblazen. De laatste keer gebeurde dat in het begin van de jaren zeventig. Een hevige storm blies de spits toen zonder veel moeite van de toren.
De kerk werd enkele jaren daarna verkocht aan een projectontwikkelaar. Deze sloopte de kerk en bouwde winkels en woningen om de toren heen. De huidige woningbouwvereniging Standvast ging de huizen beheren. Deze had samen met de andere betrokkenen, de projectontwikkelaar en de gemeente Nijmegen, nog wel het plan om de spits weer op de toren terug te plaatsen, maar dat plan sneuvelde wegens geldgebrek. Volgens Van Hees is er zelfs sprake van geweest dat ook de toren weg moest. 'Dat zou een ramp zijn geweest. Gelukkig is dat toen niet gebeurd.'
Quackmonument
Omdat de gemeente niet van plan was de spits weer op de toren te plaatsen, ging de Stichting Herstel Quackmonument onder leiding van voorzitter Ben van Hees kijken of zij dat wel kon realiseren.
'De Stichting Herstel Quackmonument werd in 1994 opgericht met de bedoeling het Quackmonument bij het Kolpinghuis weer in ere te herstellen', vertelt Van Hees. 'We hadden daar twee tot drie jaar en 300.000 gulden voor uitgetrokken, maar dat werd zes jaar en 1,5 miljoen gulden. Dat kwam voornamelijk omdat het monument, gemaakt van hard graniet, uit 1926 in zeer slechte staat was. De gemeente heeft het verwijderd toen de tunnel onder het spoor er kwam. Omdat het een legaat was, moest het bewaard blijven.
'De spits op de Koningstoren willen we voor ongeveer 150.000 euro terug plaatsen. Dat moet wel lukken, want de meeste bedrijven die we nodig hebben sponsoren ons. We hebben op dit ogenblik nog wel een tekort van 25.000 euro, waarvoor we binnenkort geld gaan inzamelen. Maar we zetten de spits er in ieder geval op. Hoe het dan met het geld goed komt, zien we dan wel weer.'
Te zwak
Een van de sponsoren is de oude stadsarchitect Paul van Hoeke. Hij kwam er na het bestuderen van de originele tekeningen van de kerk achter, dat de bevestiging van de spits op de toren al die jaren veel te zwak was geweest. 'Het is natuurlijk niet voor niets dat de spits er al twee keer is afgeblazen en er vervolgens zielig omgeknakt bleef hangen', meent Van Hees. 'Dat komt onder meer omdat de achttien meter lange spits aan de voet maar 1,20 meter breed is. Dat bleek een veel te wankele basis. Daarom gaan we hem nu op een andere manier op de toren bevestigen. We gaan nu in de klokkenstoel, op de plek van de galmgaten, een V-constructie van staal maken die de klappen moet opvangen. Dat heeft tot gevolg dat de spits niet meer kan afbreken. Het moet nu wel heel erg raar gaan, wil dat gebeuren.'
Geraamte
Het stalen geraamte van de spits is bijna klaar en ligt klaar voor vervoer naar Nijmegen. 'Midl Transport zou de spits een dezer dagen gratis van de staalbouwer naar de Energieweg in Nijmegen brengen, maar dat kon niet doorgaan omdat voor een dergelijk groot gevaarte een extra vergunning nodig bleek te zijn. Dat wordt dus iets later.'
De spits in de hal van de staalbouwer. Om het achttien meter lange gevaarte naar Nijmegen te mogen vervoeren, bleek een extra vergunning nodig te zijn. Foto: Ben van Hees.
Als de spits in Nijmegen is, kan hij worden afgebouwd. 'Er komt dan weer een houten beschotting op met koperbeslag. We hebben het ROC gevraagd dit te doen, maar het bleek dat de kennis hierover niet meer aanwezig is. Ze beheersen de techniek gewoon niet meer. Daarom hebben we oud-loodgieter Frans van Berkel gevraagd. Hij gaat samen met de leerlingen van het ROC ervoor zorgen dat de spits er weer zo authentiek mogelijk uit komt te zien. Het voordeel van deze manier van werken is dat wij onze spits voor elkaar krijgen en de kinderen leren weer iets wat ze normaal niet leren. Dan snijdt het mes aan twee kanten en dat is alleen maar mooi.'
Spektakel
Volgens Van Hees wordt het een groot spektakel als in juni de spits weer op de Koningstoren wordt gehesen. 'Naast de nieuwe spits van achttien meter, komt er ook nog een zes meter lange dunnere spriet bovenop, zodat het geheel 24 meter hoog wordt. De steigers die daarvoor nodig zijn, want het moet natuurlijk wel allemaal volgens de arbo-regels, worden ook ter beschikking gesteld. Ik verwacht ook wel dat we de burgemeester zo ver kunnen krijgen dat zij aanwezig is. Nijmegen Oost heeft dan weer haar mooie Koningstoren terug.'
Uit onderzoek onder buurtbewoners bleek volgens Van Hees ook wel dat zij het terugplaatsen van de spits waarderen. Hij kreeg zelfs een hele mooie brief van een oude dame uit de buurt waarin ze de waardering uitsprak voor de inspanningen van de stichting.
De Koningstoren zoals die er vanaf juni ongeveer uit gaat zien. (Foto: Eric Hendriks)
Drijfveer
De drijfveer van Van Hees om samen met de andere vrijwilligers van de stichting projecten als het Quackmonument en de spits van de Koningstoren aan te pakken, bestaat vooral uit zijn liefde voor Nijmegen. 'Er is zoveel afgebroken in deze stad. Ik zet mij daarom graag in voor de cultuur-historische waarde van Nijmegen. We gaan als stichting natuurlijk geen projecten doen waar de gemeente in eerste instantie voor verantwoordelijk is.'
Een ander project van de Stichting Herstel Quackmonument is het herstel van de fonteinen in het park aan de Van Schaeck Mathonsingel. 'Omdat de gemeente daar echter een ondergrondse parkeergarage wil maken en de hele boel dan toch weer open moet, wachten we daar nog even mee.'
Bijdragen
Mensen die de Stichting Herstel Quackmonument willen steunen met een financiële bijdrage voor de spits van de Koningstoren, kunnen het geld overmaken op rekeningnummer 48.95.60.938 van de ABN-Amrobank ten name van Stichting Herstel Quackmonument. De stichting komt nog 25.000 euro tekort.