Theatermaker en verteller Godfried Beumers van de Van Spaenstraat speelt 17, 18 en 19 november de voorstelling RAZZIA. Godfried schreef ook de tekst en regisseerde de voorstelling. Hij speelt samen met Veerle van Horssen, die nu weliswaar in Arnhem woont, maar ook uit Nijmegen-Oost komt. Fotograaf Mika Kraft van de Jozef Israëlsstraat verzorgde de projecties. Mika is zelfs derde generatie Oostenaar.
Godfried vertelt: "ik was 50 jaar theatermaker en verteller. Eigenlijk ging ik eerder dit jaar met pensioen, maar ik vond dat het verhaal van de razzia, een relatief onbekend oorlogsdrama, verteld moest worden, zeker nu het precies 80 jaar geleden is. Ik voelde een noodzaak, ik moest dit gewoon doen. Het stof eraf blazen en het verhaal vertellen, de herinnering levend houden. De boeken Voor Joden verboden van Frank Eliëns en vooral Rondom Westerbork van Fritz Tauber heb ik gebruikt om het verhaal te schrijven: een geënsceneerde versie van de Nijmeegse razzia, een verschrikkelijke gebeurtenis in de nacht van 17 op 18 november 1942. De twee acteurs worden begeleid door Bo Kuiper op zang en banjo, met populaire liedjes van 1927 tot 1980 om de voorstelling luchtiger, maar ook venijniger te maken." Beumers, cabaretfanaat, koos onder andere liedjes uit het Joods cabaret van voor de oorlog.
RAZZIA is een documentaire vertelling in samenwerking met het Lindenberg Cultuurhuis en Theaterinitiatief Venetië & Omstreken. De voorstelling maakt deel uit van het programma Nijmegen in Vrijheid over de periode van Operation Market Garden tot Bevrijdingsdag.
‘In mijn zakken zitten altijd een passerdoos, enkele bankbiljetten en een portie moed en vertrouwen. Je weet maar nooit…’ Deze woorden kenmerken de technisch tekenaar Fritz Tauber die samen met zijn vrouw Helene Tauber-Büks in 1938, kort na Oostenrijks ‘Anschluss’ met Duitsland, Wenen ontvlucht. Nijmegen, hun nieuwe woonplaats, lijkt veilig genoeg. Maar dan volgt in november 1942 een grote razzia, een bijna vergeten schandvlek. 196 Nijmeegse Joden werden afgevoerd naar Westerbork en van daaruit naar vernietigingskamp Auschwitz. De meeste werden in de gaskamers vermoord. De persoonlijke eigendommen van de Joodse families werden geconfisqueerd, hun woningen verbeurd verklaard en leeggeroofd. Slechts vier Joden overleefden de deportatie. De voorstelling RAZZIA maakt deel uit van een serie razzia-herdenkingen van half oktober tot half december, met lezingen, exposities, stadswandelingen, films, bijeenkomsten en de plaatsing van stolpersteine, 'struikelstenen'. De stenen herdenken niet alleen omgekomen Joden, maar ook Sinti en Roma, politieke gevangenen, dienstweigeraars, homoseksuelen, Jehova's getuigen, gehandicapten en andere slachtoffers. 27 Stolpersteine worden 18 november in Oost gelegd voor de woningen van weggevoerde Joden aan de Ruisdaelstraat, de Beijensstraat, de Daalsedwarsweg, de Groesbeekseweg en de Van Slichtenhorststraat en in het centrum op de Mariënburg. Daarvan zijn er 19 ter nagedachtenis van de slachtoffers van de razzia van 17 op 18 november 1942. De stenen zijn betonnen straatklinkers met een messing plaatje van 10 bij 10 cm, met daarop de naam van een slachtoffer van de naziterreur, geboortejaar, datum van wegvoering, de plaats waar zij vermoord zijn en de sterfdatum. De stolpersteine zijn een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig.
Mika Kraft maakte een serie foto's die tijdens de voorstelling geprojecteerd worden. "Het zijn foto's van het Nijmegen van nu, van plekken die in het verhaal van toen voorkomen", zegt Mika. "Daarmee wil ik de razzia dichter bij het heden brengen. De foto's zijn nachtfoto's in zwart-wit om de beklemmende sfeer beter weer te geven. Ook ik vind het belangrijk, dat dit verhaal verwoord wordt, ik ben er zelf ook nu pas van op de hoogte, dat dit gebeurd is."
De voorstelling wordt gespeeld in het de aula van Stedelijk Gymnasium op de Kronenburgersingel, pal naast de toenmalig Gemeentelijke HBS, waar de 196 opgepakte Joden werden vastgehouden, om de volgende ochtend, via de Stieltjesstraat, naar het station te lopen. Daar stond een normale trein klaar die volgens de dienstregeling naar het noorden reed. In de achterste wagons zaten gewone reizigers en die geen idee hadden wat er in de voorste, speciaal voor de Joden vrijgemaakte wagons, gebeurde. "Ongelofelijk toch", zegt Godfried Beumers, "dus ja, deze plek moest het zijn. Hoe dichtbij kun je komen?” Fritz en Helene Tauber-Büks ontsprongen de dans. Ze mochten wegens ‘onmisbaarheid’ binnen enkele dagen de hel van Westerbork verlaten.
De voorstelling begint om 20.00 uur, de aula gaat om 19.30 uur open.
Alle kaartjes kosten € 15. Reserveren kan op vrijheidregionijmegen.nl/programma/theaterproductie-razzia.