In 2017 vertrekken drie Nijmeegse vrouwen, gewapend met slechts een camera, weinig ervaring maar met de overtuiging dat het verhaal ooit verteld moest worden. Het resultaat is de film Quiènes Somos Ahora (Wie Wij Nu Zijn). Een film over de harde werkelijkheid van Chileense vrouwen na de coup van Pinochet in 1973 in Chili. De Nijmeegse vrouwen brengen een afschuwelijke geschiedenis op integere wijze in beeld. Een oud verhaal? Was het maar maar, het thema blijft actueel.
De première was voor vrienden en familie en bovenal voor vier trotse Chileense vrouwen en hun dochters, die speciaal hiervoor naar Nederland gekomen waren. Vol spanning zaten ze te wachten op de vertoning van hun verhaal aan het Nijmeegse publiek. Het idee voor een film over dit onderwerp zat al ruim dertig jaar in het hoofd van Doetie Bakker. Tijdens een reis door Chili leerde ze, in het stadje Concepción, vrouwen kennen van de MIR, de grootste oppositiepartij in die tijd. "Ze vertelden en passant dat ze regelmatig opgepakt, verkracht en weer vrijgelaten werden. Seksuele marteling vond tijdens de dictatuur met grote regelmaat plaats en liep als een soort rode draad door hun leven. Alsof het erbij hoorde. Ik dacht toen: Dit ga ik ooit wereldkundig maken. Maar hoe, dat was lastig". Het idee broedde lang maar werd in 2017 realiteit. Michèle Bouwmans en Hannemijn de Grood sloten aan. Michèle voor de broodnodige ondersteuning als koffiedame en chauffeur, maar haar taak pakte anders uit. "We zijn een jaar lang wekelijks bij elkaar geweest om de film voor te bereiden", neemt ze het stokje over. "Wat is de rode draad, hoe pakken we het aan etc. Het is een doorlopend proces waar steeds weer nieuwe dingen bijkomen. Eerst wilden we een soort roadmovie maken, maar dat was te intensief. En uiteindelijk bleek dat het een verhaal was dat zichzelf vertelde en we onze eigen ideeën meer moesten loslaten".
Omdat niemand anders het doet
Om van de ideeën realiteit te maken startten de drie met crowdfunding. Ze hadden een begroting van 7.000 euro en kregen dat bij elkaar via veel grote en kleine donaties en subsidie van de provincie. "We hebben zelf geen cent hiervan aangeraakt. Alles is naar de productie van de film gegaan". Eenmaal in Chili begonnen ze met research, kregen via via contact met vier vrouwen, zetten de grote lijnen uit en filmden in drie weken 800 uur beeldmateriaal met slechts één camera. "De Chileense vrouwen waren ontroerd", verteld Doetie "en vroegen: Hoe is het mogelijk dat drie blonde gringa's na 35 jaar hier een film over willen maken! Mijn antwoord luidde steevast: Omdat niemand anders het doet. Onze invalshoek was om het trauma in beeld te brengen en het echte verhaal daaronder. We hebben heel veel vrouwen gesproken maar uiteindelijk besloten om het verhaal van vier vrouwen, vanuit het persoonlijke, te vertellen. Deze vrouwen kenden elkaar pas sinds 2016 en spraken in dat jaar pas voor het eerst openlijk over hun ervaringen na de coup (tijdens de dictatuur). En nu voor een groot publiek". Naast de moeders wilden de makers ook graag de ervaringen van hun dochters in beeld brengen, die wel vermoedens hadden maar nooit precies wisten wat er was gebeurd. "Het kostte wel de nodige overredingskracht om de dochters te interviewen ", licht Michèle toe, "maar iedereen was doordrongen van de urgentie van het verhaal en deed daarom toch mee. En met de kijk van de dochters erbij ontstond er een mooi gelaagd verhaal". En dat kan ik beamen. Het onderwerp is zwaar, maar op een bijzondere en integere wijze in beeld gebracht, waarbij de hoofdrolspeelsters geen slachtoffer zijn maar in hun kracht worden gezet. Doetie's droom is een verhaal geworden dat voelbaar is.
De film Quiènes Somos Ahora is te zien in LUX op zondag 8 maart om 13.45 uur. Na afloop kunnen de gasten in gesprek met elkaar over de ontwikkeling van internationale vrouwenbewegingen.