Rob Jaspers
Boem en plat lag de schoorsteen van de oude kolencentrale aan het Maas-Waalkanaal. Een niet te missen oriëntatiepunt plots verdwenen. De elektriciteitscentrale lag zelf al stil sinds eind 2015.
Het opblazen van de schoorsteen is nog even bestreden door de Heemkundekring. Die wilde die pijp als monument behouden, als herinnering aan Nijmegen als energiestad met dank aan kolen.
Want hoe goed het ook is dat we na 80 jaar afscheid hebben genomen van kolen als energiebron:
Nijmegen was ooit een energiekoploper met die kolencentrale. En al in 1886 had Nijmegen zelfs een gascentrale De Waalstad kon hiermee energie leveren voor een tiental elektrische straatlantaarns. Een landelijke primeur.
Toch een bijzonder verhaal om door te geven.
Het dynamiet onder de laatste schoorsteen van de kolencentrale, verleidt mij om ook nog eens een blik te werpen op andere schoorstenen in de stad. Je moet dan wel even zoeken. Opmerkelijk genoeg staan de meest actieve, vier stuks zelfs, op campus Heyendaal. Geen industrieterrein, maar hét kenniscentrum van de stad. Ze horen bij de warmtekrachtcentrale van het Radboudziekenhuis.
Monumentale schoorstenen vind je weer in Bottendaal, maar die zijn niet meer actief. Ze herinneren ons aan verdwenen industrie zoals Dobbelmann en de chemische fabriek Bijenraat.
Ooit telde Nijmegen een honderdtal fabrieksschoorstenen bij fabrieken. Ook in oost stonden er enkele, zoals in de JacOb Canisstraat, een schoorsteen van het verdwenen Bakkershuis. En ook het eerste zwembad aan de Bachstraat had een schoorsteen. Het zou toch een uitdaging moeten zijn voor een museum die stadshistorie nog eens in expositie te tonen.
Als je nu langs het Waalfront wandelt, kan je je bijna niet meer voorstellen dat zo’n vijftien schoorstenen hier lang het stadsbeeld bepaalden. Zelfs op de Waalkade stonden er zeker negen.
De skyline langs de Waal wordt nu steeds meer bepaald door hoogbouw. Bij het kanaal valt dan weer het symbool van de nieuwe energietrend op: twee windmolens.
