In de Sint Maartenskliniek kun je in het kader van revalidatie diverse sporten doen, zoals judo, boogschieten, rolstoeltennis, zwemmen, paardrijden, rolstoelhockey, rolstoelbasketbal en quadrugby, dat is rolstoelrugby voor mensen met een motorische beperking aan armen én benen. Sport heeft een speciale plaats in het revalidatieprogramma voor mensen met een dwarslaesie.
Tekst: Wilmy Smeets, fotografie: Marc van Kempen
Hugo van Iersel weet na een duik in het water meteen dat het goed mis is. Het is de dag van zijn havodiploma-uitreiking en bloedheet. Met een stel vrienden is hij gaan zwemmen en voetballen. Na een laatste duik om de bal uit het water te halen zou hij naar huis gaan. Het loopt totaal anders. Als hij in het water ligt en merkt dat hij zijn benen niet kan bewegen, is zijn eerste gedachte: ‘ik kan nooit meer hockeyen’. Hugo is een goede hockeyer en geselecteerd voor het jongens A1-team van Nijmegen. In het ziekenhuis blijkt hij een hoge dwarslaesie te hebben. “Ik kon bijna niets meer, moest helemaal opnieuw beginnen.”
Hij komt in de Sint Maartenskliniek terecht voor behandeling, operaties en revalidatie. Eerst is hij er vijf maanden intern, daarna volgt een periode van vijf maanden dagrevalidatie. Hugo wordt daarbij enorm ondersteund door zijn ouders, familie en vrienden. Thuis komt er een kamer voor hem op de begane grond. Hij krijgt alsnog zijn havodiploma, zijn docenten zoeken hem op in de kliniek. Na een tussenjaar revalidatie doet hij nog twee jaar vwo en begint aan zijn studie in Nijmegen. Zijn sterke karakter, topsportmentaliteit én de steun van zijn omgeving helpen hem vooruit.
“Revalideren is sporten!”, zegt hij, “leren omgaan met je nieuwe lijf, de grenzen ervan opzoeken en steeds weer verleggen. Telkens iets zoeken om naar toe te werken, steeds proberen om verder te komen.” Nadat hij genezen is en gerevalideerd heeft, denkt hij dat hij het hoogst haalbare herstel heeft bereikt. Maar door te gaan sporten en andere sporters te zien met een vergelijkbare handicap, ziet hij dat er nog steeds heel veel verbetering mogelijk is! Een ontdekking die hem stimuleert om te gaan sporten op competitieniveau. “Eerst heb ik rolstoelhockey geprobeerd, maar dat is zó anders dan veldhockey dat ik iets anders wilde proberen. Ik ben gaan kijken bij rolstoelrugby en was meteen enthousiast”, vertelt hij. Het is een teamsport waarbij twee teams van elk vier spelers tegen elkaar spelen in vier kwartwedstrijden van acht minuten zuivere speeltijd. De sport is bedacht voor mensen met een beperking aan de armen; de spelers zijn mannen en vrouwen met een beperking aan minimaal drie ledematen, waaronder een hand of arm. Het niveau van de teams op de Sint Maartenskliniek varieert van recreatief tot paralympisch. De spelers zitten in rolstoelen die voorzien zijn van schuine wielen, zodat ze niet kunnen omvallen, en van speciale bumpers. “We zijn net een stel botsauto’s”, vertelt Hugo lachend. “De sport is lomp, maar ook ontzettend tactisch, waarbij we heel respectvol naar elkaar blijven. Je rol in het veld is afhankelijk van wat je nog kunt. Iedere speler heeft een punt, van ½ tot 3½ op basis van je handicap. Hoe hoger je punt, hoe meer je nog kunt. Een team wordt samengesteld met spelers die samen maximaal 8 punten hebben. Ik ben een ‘1-punter’, ik verdedig en maak de weg vrij voor de hoog-punters, zodat die kunnen aanvallen en scoren”, vertelt hij.
Fotograaf Marc en ik maken een training mee, waarbij we zien hoe snel en dynamisch er gespeeld wordt. Scoren doe je door met je rolstoel tussen de pionnen op de achterlijn van de tegenstander heen te rijden, met de bal op schoot. Er wordt geregeld gewisseld, posities worden opnieuw gekozen, ingooi en gáán! Het is een relatief kleine sport in Nederland, dus je kunt snel een hoog niveau bereiken volgens Hugo. De kliniek heeft een eigen competitieteam opgericht, Mavericks, waar hij deel van uit maakt. “Toernooien spelen is heel stimulerend. Sporten is ook erg belangrijk voor je zelfvertrouwen, je kunt nog zó veel met wat je nog over hebt”, zegt hij.
Behalve in Nijmegen zijn er op vier andere plekken in Nederland rolstoelrugbyteams, in Amsterdam, Groningen, Rotterdam en Utrecht, alle gekoppeld aan een revalidatiekliniek. Uit die vijf teams worden spelers geselecteerd voor het landelijke TeamNL, dat meedoet op internationaal niveau. Afgelopen jaar is het team uit Nederland zesde geworden op het EK. En in maart probeert het team zich te kwalificeren voor de Paralympische Spelen van zomer 2024. Hugo maakt deel uit van het nationale team. Hij reist heel wat af en heeft internationale toernooien op zijn naam staan in de Scandinavische landen, Polen, Duitsland, Tsjechië, Frankrijk, Spanje, Zwitserland en het Verenigd Koninkrijk. Op die reizen gaat een team van twaalf spelers mee en een staf met de coach, een ADL-er voor de algemene dagelijkse levensbehoeften en een technicus. Voor de kwalificatie van de Spelen gaan ze naar Nieuw-Zeeland. “Het zou prachtig zijn om een ticket te bemachtigen voor de Paralympische Spelen, dat is toch het hoogst haalbare”, zegt Hugo.
Alle rolstoelrugbyers hebben volgens hem één ding gemeen: “We nemen het heft in eigen handen en weigeren om de handicap ons leven te laten bepalen.” Hugo woont inmiddels zelfstandig, rijdt auto, woont samen met zijn vriendin, studeert aan de Radboud Universiteit en gaat uit. Hij traint vier tot vijf keer per week, waarvan twee keer in de kliniek, twee keer in de sportschool en om de veertien dagen is er een trainingsweekend met het nationale team in Amsterdam. “Mensen denken soms dat ik niets kan als ze me zien en gaan je anders behandelen, dat vind ik wel eens lastig", vertelt hij.
Hij rekruteert nieuw talent voor de Mavericks, “ik ga regelmatig langs op de kliniek en bezoek de patiënten die in aanmerking komen voor de sport. Ik probeer ze te enthousiasmeren en te kijken of er competitiespelers tussen zitten. Niet iedereen kan het, je moet heel hard willen werken om méér te kunnen. Het zou leuk zijn als méér mensen weten van deze sport”, zegt de enthousiaste Hugo. “Zo kunnen we meer mensen helpen omgaan met hun handicap. Het is de gaafste sport die ik ken en waar jij misschien nog nooit van hebt gehoord.”
Elke dinsdagavond van 20.00 tot 21.30 uur is er een open training. Deze staat open voor iedereen met een handicap en voor alle soorten handicaps.
Kijk op www.mavericks-smk.nl.
Voor meer informatie over de kliniek en vrijwilligersfuncties: www.maartenskliniek.nl
© Marc van Kempen Fotografie
Bij interesse in de foto kunt ju contact opnemen via:
www.marcvankempenfotografie.nl
No use allowed without permission
Online | offline | commercial
